Nötron üretecinde nötron akı değişimlerinin incelenmesi ve nötron akı monitör kalibrasyonu

Abstract

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu İstanbul Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi*nde yapılan bu çalışmada; Sames T-400 alçak enerjili iyon hızlandırıcısında 3T(d,n)4He tepkileşimi ile üretilen 14 MeV enerjili nötron akısında oluşan dalgalanmaların kaynağı araştırılmıştır. Bu dalgalanmaların düzeltilmesi ve sabit bir nötron akısı değerine ulaşmak amacıyla düzeltme faktörü tanımlanmıştır. Bu düzeltme faktöründe kullanılan uygun örnekleme süresi - nötron akısının zamanla değişmez varsayıldığı süre - seçimine yönelik deneysel ve teorik benzeşimler yapılmıştır. Işınlama süresi ile örnekleme süresi arasında ilişki kurulmuştur. Tepkileşim kesiti iyi bilinen 27Al(n,p)27Mg tepkileşimi ile elde edilen gamma spektrumu analiz edilmiş, önceden belirlenen örnekleme süresi değerinden yararlanarak uygun zaman aralıklarında nötron izleme dedektörü ile nötron sayımlan alınmıştır. Bu ölçümlerden yararlanarak sabit bir nötron akısı yaklaşımına ulaşılarak, nötron akısı izleme dedektörünün değişik nötron akısına karşı kalibrasyonu yapılmıştır.

In this study which has been carried out at Department of Physics Turkish Atomic Energy Authority Çekmece Nuclear Research and Traning Center, the source of fluctuation which is produced in 14 MeV neutron flux by the 3T(d,n)4He reaction in Sames T-400 low energy ion accelator has been invetigated. The correction factor has been defined for the correction of fluctuations and reach to a stationary neutron flux value. The experimental and theoretical similarities which is used in this correction factor directed towards the selection of the approppriate sampling time - the neutron flux is inveriable in this time - has been carried out. The relation between irradiation time and sampling time has been established. The gamma spektrum, which is obtained by the reaction of 27Al(n,p)27Mg that it's cross-section is known well, has been analysed and the neutron countings have been taken in the appropriate intervals with neutron following dedector by using previously determined sampling time value. The calibration of the neutron flux folloving dedector aganist different by using these measuring and reaching to a stationary neutron flux value.