Kırım tereke defterleri üzerine mülahazalar

Abstract

Şer’iyye sicilleri araştırmacılar için eşsiz kaynakların başında gelmektedir. Kadı sicilleri olarak da bilinen bu defterler sayesinde araştırmacılar toplumun yapısına ayna tutma imkânına sahip olmaktadırlar. Sicillerin beledi ve adli konuların yanı sıra merkezden gönderilen emirleri, fermanları içermesi kıymetini daha da artırmaktadır. Bu nedenle sicilleri kullanılarak yapılan çalışmalar uzun yıllardır sürdürülmekte, son yıllarda da ivme kazanmıştır. Kırım Şer’iyye Sicilleri de aynı değere sahiptir. Ancak Kırım Şer’iyye Sicilleri üzerine yapılan çalışmalar yeni sayılabilir. Çünkü sicillerin varlığından haberdar olunması 90’lı yıllara tekabül etmektedir. 1995 yılında Türkiye’ye getirilmesi ile çalışmalar başlamıştır. İlim âlemi böylece sicillerle tanışmıştır. Sicillerin muhtevası ve değeri üzerine başta Halil İnalcık olmak üzere Ahmet Nezihi Turan, Ahmet Cihan-Fehmi Yılmaz, Nuri Kavak makale kaleme almışlardır. Bunları yüksek lisans ve doktora tezleri izlemiştir. Bu araştırmalar sicillerin gerek konu gerekse diplomatik açıdan Osmanlı Devleti’nin bütünlüğü içerisinde yer aldığını göstermektedir. Siciller içerisinde yer alan tereke defterleri de bu kapsam dâhilindedir. Ancak bazı tereke defterlerinde bazı farklılıklar olduğunu da tespit ettik. Bu defterlerin Osmanlı Devleti’nin diğer bölgelerinde yer alan defterlerle aynilikleri ve farklılıkları makalenin temel problematiğini oluşturmaktadır. Fakat özelde farklılıklar üzerinde daha fazla durulacaktır. Tabii olarak makalenin kaynağını Kırım Şer’iyye Sicilleri oluşturacaktır.

Court records are one of the unique sources for researchers. Thanks to these records, also known as kadı registers, researchers have the opportunity to reflect on the structure of society. The fact that the registers include municipal and judicial issues as well as the orders sent from the center increases their value even more. For this reason,the studies utilizing the registers have been carried out for many years, and gained momentum in recent years. Crimean Şer’iyye Registers have the same value. However, the studies on Crimean şer’iyye registers appear recently, whereas the existence of those registers have been known as of 90's. The scientific works on these records started after Crimean şer’iyye registers were brought to Turkey in 1995. Pioneered by Halil İnalcık, several scholars likeAhmet Nezihi Turan, Ahmet Cihan-Fehmi Yılmaz and Nuri Kavak wrote articles on the content and value of the registers. These studies were accompanied by master's and doctoral theses. These studies show that the Crimean registers have been in line with those from other regions in terms of their content and recording practices.Probate inventories in the registers are also within this scope. However, we so found that there were several differences in some probate inventories. The uniformity and differences ofthese sources constitute the main problematic of the article. But in particular, the differences will be more focused. Naturally, the source of the article will be Crimean şer’iyye registers.