Milliyetçi bir din görevlisi: Abdülgafur Iştın (1882-1951), Kuvayı Milliye’den Meclise

Abstract

Milli Mücadele sürecinde pek çok din görevlisi gibi, Müftüzade Abdülgafur Iştın da önemli görevler üstlenmiştir. Kendisi, dönem itibariyle oldukça kritik bir nokta da yer alan Balıkesir şehrinde, Kuva-yı Milliye’nin kuruluşu, yapılan toplantı ve kongrelerde nitelikli hizmetlerde bulunmuştur. Din görevlisi olması hasebiyle halkın üzerinde sağladığı maneviyat ile Milli Mücadele’ye önemli katkılarda bulunmuştur. Abdülgafur Iştın, bu zorlu evrede halkı sadece manevi yönden etkilememiş, aynı zamanda siyasi kişiliğiyle de ön plana çıkmıştır. Ken- disi, hem Meclis-i Mebusan, hem de Türkiye Büyük Millet Meclisi döneminde milletvekilliği yapmıştır. Özellikle Türkiye Büyük Millet Meclisi ilk döneminde yeni devletin gelişmesine yönelik pek çok uzun konuşması mevcuttur. Biz bu çalışmamızda, Abdülgafur Iştın’ın hayatı, Milli Mücadele’ye katkısı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki faaliyetlerini ele alarak değerlendireceğiz. Araştırma esnasında, arşiv vesikaları, zabıt cerideleri, sözlü tarih ve araştırma kaynakla- rından faydalanılmıştır.

During the National Struggle, like many religious officials, Muftizade Abdulga- fur Istin, assumed important duties. He provided qualified services in the foun- ding of the Kuva-yı Milliye, the meetings and congresses in the city of Balikesir, which was at a very critical point in terms of the period. As a religious officer, he made important contributions to the National Struggle with the spirituality he provided to the people. Abdulgafur Istin not only influenced the people spiri- tually in this difficult phase, but also came to the fore with his political persona- lity. He was a member of parliament during both the Parliamentary Assembly and the Grand National Assembly of Turkey. He has many long speeches on the development of the new state, especially in the first term of the Grand National Assembly of Turkey. In this study, we will evaluate Abdulgafur Istin’s life, his contribution to the National Struggle and his activities in the Turkish Grand National Assembly. During the research, archieve documents, officers records, oral history and research resources were used.