Karışık modelli montaj hatlarında hat etkinliğinin maksimizasyonu ve bir uygulama

Abstract

Son yıllarda gelişen pazar ve özelleşen taleplerden dolayı firmalar arasında artan bir rekabet söz konusudur. Karışık modelli montaj hatları, basit montaj hatlarına kıyasla özelleşen müşteri taleplerine daha iyi cevap verebilmektedir. Literatürde montaj hattı dengeleme ile ilgili birçok çalışma yapılmasına rağmen karışık modelli tip-E montaj hattı dengeleme problemi ile ilgili yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Tip-E problemlerde diğerlerinden farklı olarak amaç çevrim zamanını ve istasyon sayısını eş zamanlı olarak en küçükleyerek maksimum hat etkinliği elde etmektir. Bu çalışmada çözüm olarak karma tamsayılı matematiksel model önerilmektedir. Aynı zamanda, büyük boyutlu problemlerin çözümü için sezgisel algoritma geliştirilmiştir. Geliştirilen modelde, karar vericiye esneklik sağlaması açısından çevrim zamanına C_min ve C_max olmak üzere alt ve üst sınır değerleri verilebilir. Ayrıca, gerçek hayat problemlerinde hat yeniden dengelenirken, işlerin tamamen başka istasyonlara atanması ve bunun getireceği büyük değişiklikler istenmeyen bir durumdur. Bu nedenle, montaj hattı yeniden dengeleme problemlerinde kullanılmak üzere geliştirilen modellere yeni bir kısıt grubu eklenerek değişiklik sayısı sınırlandırılmıştır. Yeniden dengeleme problemine ek olarak, çoklu operatör durumu da probleme entegre edilmiş ve bu sayede kullanıcının hat üzerinde kullanabileceği operatör sayısını belirleme ve hat etkinliğini artırma avantajı sağlanmıştır. Geliştirilen model, farklı parametreler ile çalıştırılarak hat etkinliğinin nasıl değiştiği ve değişiklik sayısına karşı duyarlılığı gözlemlenmiştir. Geliştirilen modelin performansı farklı boyutlardaki veri setleri ve vaka çalışması ile test edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre büyük boyutlu problemler dahil ele alınan bütün problemlerde sezgisel algoritma ile makul sürede %97'nin üzerinde hat etkinliği sağlanabilmektedir. Önerilen model, karışık modelli tip-E montaj hattı dengeleme problemlerinde yeniden dengeleme yaparken kullanılabilir ve karar vericiye farklı koşullar altında alternatif çözümler sunma yeteneğine sahiptir.

Tez No İndirme Tez Künye Durumu 855488 Pdf dosyası Karışık modelli montaj hatlarında hat etkinliğinin maksimizasyonu ve bir uygulama / Maximisation of line efficiency in mixed-model assembly lines and a case study Yazar:DAMLA ÇAMLI Danışman: DOÇ. DR. İBRAHİM KÜÇÜKKOÇ Yer Bilgisi: Balıkesir Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı Konu:Endüstri ve Endüstri Mühendisliği = Industrial and Industrial Engineering Dizin:Karma tamsayılı programlama = Mixed integer programming ; Montaj hattı dengeleme = Assembly line balancing Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2024 133 s. Son yıllarda gelişen pazar ve özelleşen taleplerden dolayı firmalar arasında artan bir rekabet söz konusudur. Karışık modelli montaj hatları, basit montaj hatlarına kıyasla özelleşen müşteri taleplerine daha iyi cevap verebilmektedir. Literatürde montaj hattı dengeleme ile ilgili birçok çalışma yapılmasına rağmen karışık modelli tip-E montaj hattı dengeleme problemi ile ilgili yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Tip-E problemlerde diğerlerinden farklı olarak amaç çevrim zamanını ve istasyon sayısını eş zamanlı olarak en küçükleyerek maksimum hat etkinliği elde etmektir. Bu çalışmada çözüm olarak karma tamsayılı matematiksel model önerilmektedir. Aynı zamanda, büyük boyutlu problemlerin çözümü için sezgisel algoritma geliştirilmiştir. Geliştirilen modelde, karar vericiye esneklik sağlaması açısından çevrim zamanına C_min ve C_max olmak üzere alt ve üst sınır değerleri verilebilir. Ayrıca, gerçek hayat problemlerinde hat yeniden dengelenirken, işlerin tamamen başka istasyonlara atanması ve bunun getireceği büyük değişiklikler istenmeyen bir durumdur. Bu nedenle, montaj hattı yeniden dengeleme problemlerinde kullanılmak üzere geliştirilen modellere yeni bir kısıt grubu eklenerek değişiklik sayısı sınırlandırılmıştır. Yeniden dengeleme problemine ek olarak, çoklu operatör durumu da probleme entegre edilmiş ve bu sayede kullanıcının hat üzerinde kullanabileceği operatör sayısını belirleme ve hat etkinliğini artırma avantajı sağlanmıştır. Geliştirilen model, farklı parametreler ile çalıştırılarak hat etkinliğinin nasıl değiştiği ve değişiklik sayısına karşı duyarlılığı gözlemlenmiştir. Geliştirilen modelin performansı farklı boyutlardaki veri setleri ve vaka çalışması ile test edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre büyük boyutlu problemler dahil ele alınan bütün problemlerde sezgisel algoritma ile makul sürede %97'nin üzerinde hat etkinliği sağlanabilmektedir. Önerilen model, karışık modelli tip-E montaj hattı dengeleme problemlerinde yeniden dengeleme yaparken kullanılabilir ve karar vericiye farklı koşullar altında alternatif çözümler sunma yeteneğine sahiptir.