Tasavvuftaki zühd anlayışının tasavvufi ve psikolojik kavramlarla bağlantısı

Abstract

İnsanın dünyaya rağbetini engelleyebilmesinin yolu, zâhidâne bir hayat yaşamasından geçmektedir. Dünya hayatında Allah Teâlâ ile yakınlığı kuvvetlendirebilecek zühd hayatı, kişinin kemâlât yolunda ilerlemesine vesile olan bir hayattır. Hayatın gerçek gayesinin de bu olduğu düşünüldüğünde zühd, insanın çıkması gereken bir merdiven halini alır. Araştırmamızda, zühd anlayışı açıklanarak bazı tasavvufî ve psikolojik kavramlarla alakasına yer verilmiştir. Özellikle tasavvufun ayrı bir alan olan psikolojiyle bağlantısı kurularak mânevî anlamda terapi edici özelliği öne çıkarılmıştır. Bu durum yapılan mülakatlarla delillendirilmiştir. Çalışmamızda, öncelikle zühd anlayışı genel mânâda anlatılarak tasavvuftaki yerine değinilmiş; böylelikle zühd anlayışı geçmişten günümüze ele alınarak, modern dünyada da elzem bir ihtiyaç halini aldığı ortaya koyulmuştur. Araştırmamızda, zühd kavramının tasavvuf ve psikoloji olmak üzere iki farklı alanla bağlantısı kurularak insan hayatı üzerindeki önemli tesiri ele alınmıştır. Zühd, tasavvufî bakış açısıyla tasavvuf ilminde mârifet, muhabbet, kanaat, tebettül, takvâ, vera', fakr, riyâzet, tevbe, tevekkül, rızâ kavramlarıyla ilişkilendirilmiş, zühd hayatı yaşayanların bu kavramlarla hemhâl olduğu ele alınmıştır. Diğer yandan zühd, psikolojik bakış açısıyla değerlendirildiğinde, kendini keşfetme, kendini aşma, söz ve davranış tutarlılığı, sorumluluk, narsisizm, kaygı bozukluğu, anda kalma, sevgi ve ait olma ile alakasına değinilerek bu sayede zühd anlayışın psikoloji üzerindeki olumlu etkileri yansıtılmıştır. Yapılan mülakatla da bu etkiler somut hale getirilmiştir. Neticede farklı disiplinlerle bağlantı kurularak zühd anlayışının insan yaşamındaki önemi vurgulanmış, yapılan mülakatlarla da bu durum desteklenmiştir.

The way for a person to prevent his desire for the world is to live an ascetic life. The life of asceticism, which can strengthen the closeness with Allah Almighty in this worldly life, is a life that helps a person progress on the path of perfection. Considering that this is the real purpose of life, asceticism becomes a ladder that one must climb. In our research, the understanding of asceticism is explained and its relationship with some Sufi and psychological concepts is included. In particular, the spiritual therapeutic feature of Sufism has been highlighted by establishing a connection with psychology, which is a separate field. This situation has been proven through interviews. In our study, first of all, the understanding of asceticism is explained in general terms and its place in Sufism is mentioned; Thus, by examining the understanding of asceticism from past to present, it has been revealed that it has become an essential need in the modern world. In our research, the important impact of the concept of asceticism on human life was discussed by establishing a connection with two different fields, Sufism and psychology. From the Sufi perspective, asceticism has been associated with the concepts of knowledge, love, tabettul, taqwa, wara', fakr, asceticism, repentance, trust and consent in the science of Sufism, and it has been discussed that those who live an ascetic life are in harmony with these concepts. On the other hand, when asceticism is evaluated from a psychological perspective, its relevance to self-discovery, self-transcendence, consistency of words and behavior, responsibility, narcissism, anxiety disorder, staying in the moment, love and belonging is touched upon, thus reflecting the positive effects of asceticism on psychology. These effects were made concrete through the interview. As a result, the importance of the understanding of asceticism in human life was emphasized by establishing connections with different disciplines, and this was supported by the interviews.