Ortaokul 5, 6, 7, 8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarının alana özgü beceriler bakımından incelenmesi

Abstract

Bu çalışma ortaokul 5, 6, 7, 8. sınıfta okutulmakta olan Fen Bilimleri ders kitaplarındaki etkinliklerin alana özgü beceriler bakımından incelenmesini amaçladığından, nitel bir durum çalışması olup veriler doküman incelemesi yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin analizinde ilk önce 2018 yılında Talim ve Terbiye Kurulu tarafından yayımlanan Fen Bilimleri Öğretim Programında yer alan alana özgü becerilere ait bölümler tek tek incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu tarafından 2023-2024 eğitim-öğretim yılından itibaren 5, 6, 7, 8. sınıfta okutulmak üzere önerilen dört adet Fen Bilimleri ders kitabından oluşmaktadır. Çalışmada elde edilen bulgulara göre bütün sınıf düzeylerindeki kitaplar bilimsel süreç becerileri yönünden incelendiğinde etkinliklerde en fazla "değişkenleri değiştirme ve kontrol etme ile deney yapma" becerilerine yer verilirken, ölçme becerilerine ise en az düzeyde yer verildiği görülmektedir. Bunun yanı sıra hipotez becerisine 5, 6, 7.sınıf ders kitaplarında en fazla rastlanırken, 8.sınıf ders kitabında en az hipotez becerisine yer verildiği tespit edilmiştir. Bütün sınıf düzeylerinde kitaplar yaşam becerileri yönünden incelendiğinde ise etkinliklerde en fazla "analitik düşünme, karar verme, iletişim" becerilerine yer verilirken, en az ise "takım çalışması" becerilerine yer verildiği görülmektedir. Ayrıca bütün sınıf düzeylerindeki etkinliklerde mühendislik ve tasarım becerilerine en fazla 12 etkinlikle 6.Sınıf Fen Bilimleri ders kitabında yer verilirken, en az ise 2 etkinlikle 8.sınıfta yer verildiği görülmektedir. 5, 6, 7, 8. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarında yer alan alana özgü becerilerden en az mühendislik ve tasarım becerilerine yer verildiği tespit edilmiştir.

Since this study aims to examine the science textbooks used in the 5th, 6th, 7th and 8th grades of secondary school in terms of domain-specific skills, it is a qualitative case study and the data were collected by document analysis method. In the analysis of the data, firstly, the sections of the field-specific skills in the Science Curriculum published by the Board of Education in 2018 were examined one by one. The sample of the study consists of four Science Textbooks recommended by the Ministry of National Education, Board of Education to be used in grades 5, 6, 7 and 8 starting from the 2023-2024 academic year. According to the findings obtained in the study, when the books at all grade levels are analyzed in terms of scientific process skills, it has been seen that "changing and controlling variables and experimentation" skills are mostly included in the activities, while measurement skills are included at the lowest level. In addition, hypothesis skills were most frequently encountered in the 5th, 6th and 7th grade textbooks, while the 8th grade textbook included the least hypothesis skills. When the books at all grade levels are analyzed in terms of life skills, it has been seen that "analytical thinking, decision-making and communication" skills are mostly included in the activities, while "teamwork" skills are the least included. Moreover, it was observed that the 6th grade Science textbook included Engineering Design Skills with the highest number of 12 activities in all grade levels, while the 8th grade Science textbook included the least number of 2 activities. Grade 5, Grade 6, Grade 7 and Grade 8 Science Textbooks have been found to include Engineering Design Skills the least among the field-specific skills.