Turizm sektöründe emekli girişimciliğinin tematik biyografik anlatı analizi ile değerlendirilmesi

Abstract

Amaç – Günümüzde değişmekte olan yaşam koşulları ve grileşen sosyo-demografik yapıyla birlikte orta yaş üstü grubun farklı boyutlardan araştırılması gerekli hale gelmiştir. Bireyin yaşamında önemli dönüm noktalarından biri olan emeklilik olgusunun toplumsal ve ekonomik açılardan farklı katkıları olabilmektedir. Bu doğrultuda, emekli olduktan sonra turizm girişimciliği faaliyetlerinde bulunan bireylerin yaşam öykülerinden yola çıkarak deneyimledikleri süreçlerin anlaşılması; politika oluşturma, alan yazını geliştirme ve sektörel uygulamalara ilişkin konularda katkı sunabilecektir. Araştırmada, emekli olduktan sonra turizm sektöründe girişimde bulunan bireylerin biyografik anlatıları tematik olarak analiz edilerek, turizmde emekli girişimciliği olgusuna ışık tutulması amaçlanmıştır. Yöntem – Araştırmanın amacı kapsamda anahtar kelimeler kullanılarak yapılan web taramasında ulaşılan ve biyografik bilgi sunan Türkçe sayfalar değerlendirmeye alınmıştır. İlgili sayfalarda örnek olayların ve girişimci deneyimlerinin yer alması nedeniyle, bireyin girişimcilik öyküsünü ve biyografisini sunduğu belirlenen 23 biyografik anlatı araştırmaya dâhil edilmiş ve tematik olarak analiz edilmiştir. Kodlama sürecinde MAXQDA programından faydalanılmıştır. Bulgular – Araştırmada girişimcilerin yaşadığı deneyimlerin incelenmesi sonucunda; “motivasyon”, “kolaylaştırıcı-destekleyici unsurlar” ve “turizm girişiminin bireye katkısı” kategorileri altında 18 koda ulaşılmıştır. Biyografik anlatılarda en yoğun vurgulanan unsurların sosyal ve psikolojik faktörler olduğu belirlenmiştir. Emekli bireyleri motive eden faktörlerin ve girişim faaliyetlerinin bireye sunduğu katkılarının belli konularda kesiştiği, emekli bireyleri hayatın içinde tuttuğu ve aktif yaşlanmayı desteklediği görülmüştür. Bireylerin önceki mesleklerinin ve aile desteğinin yeni girişimlere önemli katkılar sağladığı anlaşılmıştır. Kişinin kendisini tanımasının ve ilgi alanlarını fark etmesinin emeklilik sürecinde yeni girişimcilik imkânlarının açılmasına katkı sağladığı belirlenmiştir. Emekli girişimcilerin faaliyetlerinin kültürel zenginliklerin sürdürülmesine destek olduğu ve topluma fayda sunan çıktıların oluştuğu belirlenmiştir. Tartışma – Bulgular değerlendirildiğinde, bireyin emeklilik öncesi ilgi alanlarının, deneyimlerinin ve değerlerinin emeklilik sonrasında girişimcilik faaliyetleri için önem taşıdığı anlaşılmıştır. Bu doğrultuda, sosyal yaşamda bireyi zenginleştirebilecek deneyimlerin hayat boyu öğrenme prensibiyle sunulması, yeni girişimcilik faaliyetlerini teşvik edebilir. Hazırlanacak politikalarda ve yapılacak akademik çalışmalarda emeklilik sonrası yaşama hazırlık için programlar geliştirilmesi ve bireyin sosyal açıdan aktif ve sağlıklı kalmasını destekleyen sosyal programların uygulanması faydalı olabilir.

Purpose – Today, with the changing living conditions and graying socio-demographic structure, it has become necessary to study the middle-aged group from different dimensions. The concept of retirement, a significant milestone in an individual's life, can have diverse social and economic impacts. Understanding the processes of individuals who engage in tourism entrepreneurship after retirement, based on their life stories, can contribute to the development of policies, literature, and sectoral practices. In this study, the objective is to shed light on the phenomenon of retired entrepreneurship in tourism by thematically analyzing the biographical narratives of individuals who have started tourism entrepreneurship after retirement. Design/methodology/approach – Within the scope of the purpose of the research, Turkish pages providing biographical information, which were accessed through web browsing using keywords, were evaluated. Since case studies and entrepreneurial experiences are included on the relevant pages, 23 biographical narratives that were determined to present the individual's entrepreneurial story and biography were included in the research and analyzed thematically. MAXQDA program was used during the coding process. Findings – After analyzing the experiences of entrepreneurs in the study, 18 codes were identified under the themes of " motivation", " facilitating and supporting factors " and " contribution of the tourism enterprise to the individual ". The study found that social and psychological factors were the most emphasized elements in the biographical narratives. It has been noted that specific factors motivate retired individuals and intersect with the contributions of entrepreneurial activities to support active aging. Previous professions and family support significantly contribute to new ventures. It has been determined that self-awareness and recognizing personal interests contribute to the development of new entrepreneurial opportunities in the retirement period. Additionally, the activities of retired entrepreneurs have been found to support the preservation of cultural heritage and produce outputs for the benefit of society. Discussion – When the findings were evaluated, it was understood that individuals' pre-retirement interests, experiences and values are important for entrepreneurial activities after retirement. In this regard, offering enriching experiences for individuals in social life through the principle of lifelong learning can encourage new entrepreneurial activities. It may be beneficial to develop programs preparing individuals for post-retirement life and to implement social programs supporting individuals to remain socially active and healthy in the policies prepared and academic studies carried out.