Sürdürülebilir kalkınma amacı 4 ve on ikinci kalkınma planı: Türkiye’nin nitelikli eğitim hedefleri üzerine bir inceleme

Abstract

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), 2015 yılında Birleşmiş Milletler tarafından dünyanın her yerindeki insanların 2030 yılına kadar barış ve refah içinde yaşamalarını sağlamak amacıyla yapılan evrensel bir eylem çağrısı kapsamında ortaya koyulmuştur ve bu nihai gaye kapsamında farklı alanları kapsayan on yedi amaç belirlenmiştir. Bu amaçlardan biri de “Nitelikli Eğitim”dir. Eğitim, sürdürülebilir kalkınmanın temel taşlarından biri olarak, toplumsal refahı artırmak ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için önem taşımaktadır. Türkiye'nin eğitim alanındaki hedefleri, üst çerçeve niteliği taşıyan kalkınma planlarında yer almaktadır. Kalkınma planları, eğitim başta olmak üzere ekonomik, sosyal ve çevresel kalkınma alanlarında bir dizi hedef ve gösterge içermektedir. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’nin eğitime dair hedefleri 2024-2029 yıllarını kapsayan 12. Kalkınma Planı ile şekillendirilmektedir. Bu çalışmada “Amaç 4: Nitelikli Eğitim” ve 12. Kalkınma Planı’ndaki eğitim hedefleri ve göstergeleri birlikte ele alınarak bu hedefler arasındaki uyum ve Türkiye'nin eğitim alanında sürdürülebilir kalkınma sürecindeki durumunu değerlendirmek amaçlanmıştır. Yapılan incelemeler Türkiye'nin 12. Kalkınma Planı’nda yer alan eğitim hedeflerinin SKA 4 ile büyük ölçüde uyum gösterdiği görülmektedir. Bu hedeflere erişebilmek için adımlar atıldığı, yükseköğretime erişim, toplumsal cinsiyet eşitliği ve erken çocukluk eğitimi gibi bazı alanlarda ise daha fazla gelişme potansiyeli bulunduğu söylenebilir. Bu çıkarımlara yönelik olarak Türkiye’nin eğitim alanındaki sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşabilmesi için eğitim politikalarının devamlı olarak gözden geçirilmesi ve toplumsal ve küresel ihtiyaçlara göre uyarlanması yararlı olacaktır.

The Sustainable Development Goals (SDGs) were launched by the United Nations in 2015 as part of a universal call to action to ensure that people around the world live in peace and well being by 2030, and seventeen goals have been identified covering different areas within this ultimate goal. One of these goals is “Quality Education”. As one of the cornerstones of sustainable development, education is important for increasing social welfare and leaving a more livable world for future generations. Turkey's goals in the field of education are reflected in development plans, which serve as the upper framework. Development plans include a series of targets and indicators in the areas of economic, social and environmental development, particularly education. As of 2024, Turkey's education goals are defined in the 12th Development Plan covering the period 2024-2029. This study aims to evaluate the alignment between “Goal 4: Quality Education” and the education targets and indicators in the 12th Development Plan and to assess Turkey's position in the sustainable development process in the field of education. The analysis shows that the education targets in Turkey's 12th Development Plan are largely in line with SDG 4. It can be concluded that there is potential for further improvement in some areas, such as higher education accessibility, gender equality and early childhood education, where steps have been taken to achieve these goals. In line with these conclusions, for Turkey to achieve its sustainable development goals in the field of education, it would be beneficial to constantly monitor education policies and adapt them according to national and global needs.