Türkiye'de CO2 salınımları ve ekonomik büyüme ilişkisi

Abstract

Dünyayı tehdit eden en büyük çevresel sorunların başında gelen iklim değişikliği olgusu; son dönemlerin en tartışmalı konularından biri haline gelmiştir. İklim değişikliği; insan faaliyetleri nedeni ile sera gazı emisyon miktarının artması ve doğal sera gazı konsantrasyonundaki değişmeler sonucu ortaya çıkmaktadır. Tüm dünya için ciddi yükümlülükler getirmesi beklenen iklim değişikliği sorununa karşı hem uluslararası alanda hem de ülkeler kendi çabalarıyla mücadele etmeye çalışmaktadırlar. Bu bağlamda; hem Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Kyoto Protokolü'nün yürürlüğe girmesi hem de ülkelerin karbon piyasalarına dahil olarak sera gazlarını azaltmaya çalışmaları küresel ısınma ve iklim değişikliğinin önüne geçmek için yapılan en önemli girişimler arasında yer almaktadır. Bu çalışmada; sera gazı emisyonları, düşük karbon ekonomisi ve karbon piyasaları kavramları incelendikten sonra, Türkiye'de 1992-2010 yılları arasında CO2 emisyonları, enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki ARDL Sınır Testi yaklaşımıyla araştırılmıştır. Elde edilen ampirik sonuçlarda; hem uzun dönemde hem de kısa dönemde enerji tüketimindeki artışın CO2 emisyonlarını artırdığı gözlemlenmiştir. Ayrıca çalışmada sınır komşusu ülkeler (Bulgaristan, Yunanistan, Suriye, İran, Irak, Ermenistan ve Gürcistan) de analize dahil edilerek söz konusu ülkelerin CO2 emisyonlarında kümelenme olup olmadığı mekansal otokorelasyon yardımıyla incelenmiştir. Mekansal analiz sonucunda, incelenen dönemde genel olarak Yunanistan ve Bulgaristan'da mekansal kümelenme olduğu görülmüştür.

Climate change phenomenon which is considered largest environmental problems has become one of the most controversial issues recently. Climate change results from increases in greenhouse gas emissions because of human activities and increases in greenhouse gas concentrations. Both countries are trying to struggle with both their own effects and international area against climate change problems. In this context, both the United Nations Framework Convention on Climate Change and Kyoto Protocol were put into force and countries are included in the carbon market have the most important attempts to prevent global warming and climate change. In this study, first greenhouse gas emissions, the low carbon economy and carbon market were be investigated. And the relationship between CO2 emissions, energy consumption and economic growth were studied for Turkey using 1992-2010 data through ARDL Bounds Test Approach. The results of the analysis showed that increase in energy consumption positive effects on CO2 emissions both short term and long term. In addition in the study bordering countries (Bulgaria, Greece, Syria, Iran, Iraq, Armenia and Georgia) were included in analysis. CO2 emissions in these countries that have been studied with the help of spatial autocorrelation. As a result of spatial analysis, in this period spatial clustering were observed in Bulgaria and Greece.