Kentsel dönüşüm sürecinde oyuncular, söylemler ve eylemler: Küçükçekmece örneği

Abstract

18. ve 19. yüzyıl sanayi devrimiyle birlikte hızla gelişen kentler beraberinde plansız ve kontrolsüz bir büyümeyi ortaya çıkarmıştır. Bugün bu sorunların çözülmesi kentsel dönüşümün en öncelikli hedeflerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda kentsel dönüşüm günümüz mekânlarını şekillendiren önemli bir araçtır. Küreselleşmenin hız kazanmasıyla birlikte kentlerin küresel kent olma yarışına girmeleri ve bunun için kentlerin dönüştürülmesi gerektiğine ilişkin söylemlerin yanında kriz, felaket ve deprem gibi söylemlerin de siyasiler tarafından, kentler üzerindeki mevcut politikalarını meşrulaştırmak için kullanıldıkları görülmektedir. Bu söylemler çerçevesinde kentlerin dönüştürülmesi yüksek miktarda emek ve sermaye gerektirdiği için ekonomiyi canlandırıcı ve işsizliği önleyici işlevinin günümüz iktidarlar tarafından kullanıldığı görülmektedir. Kentsel dönüşüm politikalarının tercihinde ise, karar vericilerin uzun vadeli politikaların yerine kısa vadeli politikalar tercih ettikleri görülmektedir. Bu tercihler kısa vadede sonuç verse de uzun vadede kalıcı çözümler üretmemekte ve bütüncül bir yaklaşım geliştirmemektedir. Ayrıca sürdürülebilir bir dönüşümün uygulanabilmesi için tüm oyuncuların dönüşüme katılması ve oyuncular arasında diyalog, uzlaşma ve ortaklık anlayışının geliştirilmesi dönüşümü daha uygulanabilir kılmaktadır. Çalışmada öncelikle, kent, kentleşme, kentlileşme ve kentsel dönüşüm tanımlarına değinildikten sonra geçmişten günümüze kadar çeşitli biçimlerde ortaya çıkan kentsel dönüşüm türlerine açıklık getirilmektedir. Ardından dönüşümün uygulama sürecinde oluşturulabilecek ortaklık modellerine, paydaşların karar alma ve uygulama sürecine katılımının ne boyutta olduğuna değinilecektir. Bununla birlikte dönüşüm uygulamalarında oyuncuların birbirleriyle olan etkileşimi ve dönüşümdeki rolleri yasalar çerçevesinde ortaya konulacaktır. Son olarak çalışmanın alan uygulaması olan Küçükçekmece Ayazma- Tepeüstü bölgesinin tarihi gelişimi ve diğer özellikleri incelendikten sonra dönüşümün ne gibi sonuçlar doğurduğu ortaya konulacak ve dönüşümün temel amacı incelenecektir. Sonuç olarak kentsel dönüşüm uygulamalarının amacı rant odaklı ve parçalı çözümler üreten politikalardan ziyade, kent muhataplarının dahil olduğu, uzun soluklu, insan odaklı ve yaşanabilir kentler yaratmak olmalıdır. Kısacası kentsel dönüşüm politikalarının sadece ekonomik temellere dayalı değil planlı ve sürdürülebilir politikalara dayalı olarak geliştirilmesi günümüz kentleri için en önemli önceliktir.

Cities have been developing rapidly since the industrial revolution in 18th and 19th centuries and this bring about an unplanned and uncontrolled development. Tackling those problems is one of the primary targets of urban transformation. In this century globalization is unavoidable and progressive so the cities are in a competition to be a global city and politicians are using discourses like crisis, disaster and earthquake in legitimising their policies. Urban transformation requires a great deal of labour and capital, and helps government in boosting the economy and prevent unemployment. Public authorities urban transformation policy choices aim to meet short term objectives instead of long term and comprehensive objectives. These choices may produce some short term and partial result but do not produce a holistic approach and do not develop steady solution in the long - run. However participation and involment of actors makes the process more practical by improving dialogue and reconciliation to have a sustainable urban transformation. In this study initially definitions of urban, urbanization, urban transformation and urban transformations models will be made. Then possible association models and the participation of the stakeholders in the process of decision making and application in the process of transformation will the analysed. The interaction among the actors in urban transformation applications and their roles in urban transformation applications will be presented with reference to legal framework. Eventually after detailing historical developments of Küçükçekmece, Ayazma - Tepeüstü region, which is the field application of the study, results of transformation will be examined. As a result the purpose of urban transformation applications should be to contribute sustainable cities with a human oriented approach. Furthermore modern day urban transformation policy should not only be based on economic variable but also on principles of durable, planned and sustainable cities.