Popüler Türk çocuk romanlarında çocuk imajı ve çocuk eğitimi (1980-2000)

Abstract

Oluşturulan edebiyat ürününün toplum üzerinde etkisini göstermesi, bu ürünün okuyucuya ulaşabilmesiyle mümkün hale gelir. Biz de araştırmamızda bu tespitten hareketle, ele aldığımız dönem aralığında, çok sayıda okur tarafından okunan yani popüler olan çocuk romanları üzerinde durduk. Bu eserlerde yer alan çocuk karakterler vasıtasıyla, ele aldığımız Türk çocuk romanlarındaki çocuk eğitimine olan bakışı ve ister istemez yaratılan çocuk imajını ortaya çıkarmayı amaçladık. Araştırmamızda ele aldığımız tarih aralığında (1980- 2000) çok sayıda baskısı yapılmış, çocuklar ve gençler tarafından yoğun ilgi görmüş halen de popülerliğini koruyan, altı farklı yazarın toplam yirmi eserini ele aldık. Çalışmamızın birinci bölümünde, ilk olarak popülerlik kavramı üzerinde durduk. Daha sonra çocuk edebiyatının dünyadaki ve ülkemizdeki gelişimine, popüler kültürün çocuk ve çocuk romancılığı üzerindeki etkilerine değindik. Çalışmamızın kavramsal boyutundan sonra, tespit ettiğimiz çocuk romanlarını; çocuk ve eğitim, çocuk ve aile, çocuk ve dış dünya, romanlardaki çocuk imajı ve toplum başlıklarında içerik yönünden inceledik ve bahsedilen popüler eserlerin yapı özelliklerini analiz ettik. İncelediğimiz çocuk romanlarında eğitime çok fazla yer verildiğini tespit ettik. Eserlerdeki çocuk karakterlerin hayatında okulun ve öğretmenlerin önemli bir rol oynadığını gördük. Eserlerdeki olayların büyük bölümü okulla ya da eğitimle bağlantılı olarak kurgulanmıştır. Çocuk eğitiminin bir diğer önemli parçası olan aile de sözü edilen eserlerde kendisine sıkça yer bulmuştur. Ailede yaşanan sıkıntıların etkileri çocuk üzerinde kendisini doğrudan göstermiştir. Ailenin çocuk açısından en önemli bireyi annedir. Baba ise daha çok ailenin dış dünya ile olan bağlantısını sembolize etmektedir. İncelediğimiz eserlerde, özellikle şehirlerde yaşayan çocuk karakterler popüler kültür ürünleriyle daha fazla etkileşim içindedir. Çocuk karakterlerin moda olana ve markalara duyduğu bağımlılık bu eserlerde vurgulanmıştır. Ele aldığımız dönem içinde yazılmış eserlerin bir kısmında tüketim odaklı yaşayan karakterlere yer verilirken, daha büyük bir kısmında yoksulluk içinde yaşamak zorunda olan çocuk karakterler yaratılmıştır. Romanlarda şiddet unsuruna sıkça yer verilmiştir. Yazarlar şiddeti işlerken onun anlamsızlığı ile ilgili olarak çocuk okuyuculara mesaj vermeyi amaçlamıştır. İncelediğimiz eserlerde köylü çocuk ve şehirli çocuk imajlarının karşılaştırmaları yapılmıştır. Ancak genel olarak köyde yaşamaya alışan çocuk karakterlerin şehir hayatına uyum sağlama süreçlerinde yaşadıkları sıkıntılar ele alınmıştır. Eserlerin çocuk okuyucular tarafından daha kolay anlaşılabilmesi için özellikle bazı anlatım teknikleri ve bakış açıları tercih edilmiştir. Romanlar üzerine yaptığımız teknik incelme ile popüler romanların benzer teknikler kullanılarak yazıldığını gördük.

Literary work's influnce on society can be possible only when the literary work reaches to the reader. Considering that fact, we focused on the children's novels which was popular and read by a lot of people in the determined time period. By the help of the child characters in these works, we aimed to find out the attitude to child education and unavoidably created child image in analyzed Turkish novels for children. We analyzed twenty Works written by six different aothors, which drew considerable interest of children and teenegers in the stated period (1980- 2000) and stil stay popular at the present time, in this sudy. At the first part of our study, we initially focused on the concept of popularity. Then, we dealth with the development of children's literature in the world and in our country, popular culture's effects on children and children's novel. After conceptual aspect of our study, we analyzed the determined novels for children in terms of content, under the titles of child and education, child and family, child external world, child image in these novels and society. We found out that it is given wide coverage to education. We saw that school life and teachers play important role in the life of child characters and most of the events in these novels are related to school or education. The family, another important part of child education, takes gereat place in the stated literal Works. The problems in the family show much influence on the children. For child characters, most significant member of the family is the mother. The father symbolizes the relationship between the outer world and the family. In the literal Works we analyzed, especially the children living in cities are interaction with popular culture products. The addiction of child characters to the fashion and brands was emphasized in these Works. In same of the literary Works written in the period we analyzed, when it is given place to the characters whose living focused on consumption child characters having poor living conditions take more place. It is often given place to violence elements when authors handled violence, they aimed to give message about it's futulity to child readers. In the literary works we analyzed, the images of children living in the country and city are compared. However, the problems faced by the children living in the country during the adaptation procces to the city life. Same ways of expressions and viewpoints are preffered to be understood more easily by child readers. By the help of technical analyze we did on the novels, we found out that popular novels were written with similar techniques.