Otel işletmelerinde istihdam edilen engelli bireylerin iş yaşamına ilişkin algılardaki sorunlar: Antalya örneği

Abstract

Doğuştan gelen engeller ya da sonradan hastalıklar ve kazalar ile ortaya çıkan engeller sonucunda bazı hareketleri, duyuları ve vücut işlevleri bakımından tamamen ya da kısmen kısıtlı olan bireyler engelli bireyler olarak tanımlanmaktadır. Engelli bireylere yönelik toplumda kavram kargaşası olduğu aşikârdır. Özürlü, sakat veya engelli kavramları birbirinin eş değeri olmadığı gibi, toplum tarafından kullanıldığında aynı anlama geldiği yönünde bir algı olduğu görülmektedir. Engelli bireylerin toplum içinde insani koşullarda hayatlarını idame ettirebilmeleri ve yaşam kalitelerini yükseltebilmeleri için güvenlik, sağlık, eğitim, rehabilitasyon ve istihdam oldukça önemlidir. Engellilerin istihdam edilmesi onların ekonomik özgürlüğüne kavuşan, üreten yanı ön plana çıkan ve özgüveni tam bireyler olmasını sağlayacaktır. Böylece engelli bireylerin yaşamları boyunca “muhtaç olma” durumları ortadan kalkacaktır. Günümüzde, engelli bireylerin kişisel beceri ve yetenekleri ile aldıkları mesleki eğitim doğrultusunda, kendilerine uygun sektörlerde ve dolayısıyla uygun işlerde istihdam edilmesinin önünde engeller bulunmaktadır. İşverenler, engellileri kimi zaman yetkinliklerinin altında kimi zaman ise çok üstünde işlerde istihdam edebilmektedir. Türkiye’de engelli bireylerin daha çok sanayi bölgelerinde bulunan işletmelerde istihdam edildiği görülmektedir. Buna karşılık farklı sektörlerde çalışan engellilerin oranları azdır. Özellikle turizm sektöründe çalışan engellilerin İŞKUR aracılığı ile yasal zorunluluk olan kota yöntemi çerçevesinde çalıştıkları görülmektedir.Bu araştırmanın birincil amacı, otel işletmelerinde istihdam edilen engelli bireylerin özelliklerinin belirlenerek, algıladıkları çalışma koşullarının değerlendirilmesi ve karşılaştıkları sorunların, zorlukların neler olduğunun tespit edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda Antalya ilinde 5 yıldızlı otel işletmelerinde istihdam edilen 46 engelli birey üzerinde anket çalışması yapılarak veri toplanmıştır. Elde edilen veriler analiz için SPSS 22 programına kaydedilmiştir. Verileri test etmek için Mann-Whitney U Testi, Kruskal Wallis Testi ve Frekans analizi yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre; engelli çalışanların iş yaşamına ilişkin algıladıkları sorunların yaş gruplarına ve engel oranlarına göre farklılık gösterdiği sonucu bulunmuştur. İş yaşamına ilişkin sorunların 36 yaş üzerinde bulunan engelli çalışanlar ile engel oranı %50’den fazla olan engelli çalışanlar tarafından daha yoğun algılandığı tespit edilmiştir. Engel oranı yüksek olan bireylerin çalışma fırsatını elde etmek için işe girmeden önce ve iş sonrasında daha fazla sorunla karşılaştığı düşünülmektedir.

As a result of inherent obstacles or subsequent illnesses or accidents, some movements, senses and body functions completely or partially limited individuals defined as disabled individuals. It is obvious that there is a confusion in the society for disabled individual. Disabled, handicapped or crippled definitions are not the same but they seem to have the same meaning when used by society. Safety, health, education, rehabilitation and employment are very important for individual with disabilities to be able to rescue their lives and improve their quality of life in the community. The employment of the disabled individuals will ensure that when their economic freedom is achieved , shows their productive side and will ensure that their that self-confidence is complete. Thus, the "needy" situations of disabled individual throughout their lives will eventually end.Nowadays , vocational education with the personal skills and abilities of the disabled individual have some obstacles to work in the sectors and jobs appropriate to them. Employers are sometimes able to employ disabled individual above their own competencies, and sometimes above their jobs. Disabled individual in Turkey are mostly employed in industrial areas. On the other hand, the proportion of disabled individual working in different sectors is low.Especially, it is seen that the disabled individual working in the tourism sector are working through the quota method which is legal requirement by İŞKUR. The primary purpose of this research is to determine the characteristics of disabled people who are employed in the hotels enterprises, to evaluate the working conditions they perceive and to idenfity the problems and difficulties they face. In accordance with this purpose data was collected with a survey study on 46 disabled individuals who are working in 5 Star Hotels in Antalya. The collected data were recorded in the SPSS 22 program for analysis. Mann-Whitney U Test, Kruskal Wallis Test and Frequency analysis were used to test the data. According to f indings of this research; the perceieved problems about disabled employees business life variates depending on their ages and disability rates. It was detected that hurdle rate of issues relating to business life with disabled employees with over36 years by more than %50 disabled employees who have been identified as more intense. It is about that hurdle rate before committing to the opportunity to work with individuals and after the work to high encounter more questions.