Çağış göleti (Bigadiç/Balıkesir) yeri ve rezervuar alanının mühendisilik jeolojisi araştırmaları

Abstract

Bu çalışma kapsamında Balıkesir ili Bigadiç İlçesine bağlı Çağış Köyünde yapılması planlanan Çağış Göletinin aks yeri ve rezervuar alanının mühendislik jeolojisi araştırmaları yapılmıştır. Çağış Göleti, Çağış Köyü ve çevresindeki tarım alanlarının sulama ihtiyacını gidermek amacıyla planlanmıştır. Yapılan bu çalışma kapsamında inceleme alanının 1/25000'lik jeoloji haritası, aks yeri ve çevresinin ise 1/1000 ölçekli mühendislik jeolojisi haritası hazırlanmıştır. Bölgede bulunan jeolojik birimlerin mühendislik özellikleri tartışılmıştır. Çağış göletinin üzerine inşa edileceği parlak dereden belli aralıklarla debi ölçümleri alınmış ve jeolojik kesitler ile beraber yorumlanarak olası su kaçakları tespit edilmiştir. Mühendislik jeolojisi çalışmaları kapsamında gölet aks yerinde ve rezervuar alanında açılmış olan 8 adet sondajın loglaması yapılarak birimler tanımlanmış ve RQD ölçümleri alınmıştır. Sondaj yerlerinde yapılan basınçlı su testi deneyi sonuçları değerlendirilerek Lugeon grafikleri çizilmiş ve emilme katsayısı ilişkileri incelenmiştir. Sondaj karotlarından yararlanılarak temelde bulunan killi kireçtaşları, kiltaşı-marn ardalanması ve tüfit olarak tanımlanan birimlerin ayrışma derecelerine göre sınıflaması yapılmış ve geçirimlilikle karşılaştırılarak kesitler hazırlanmıştır. Gölet alanında gözlemlenen birimlerin fiziksel ve mekanik özellikleri yapılan deneylerle tespit edilmiştir. Bu kapsamdan fiziksel özelliklerini belirlemek için indeks deneyler, mekanik özelliklerini belirlemek için ise tek eksenli sıkışma deneyleri yapılmıştır. Gölet alanında saha çalışmaları kapsamında süreksizlik ölçümleri yapılarak birimler fiziksel özelliklerine ve ayrışma durumlarına göre jeoteknik birimlere ayrılmıştır. Gölet aks yerinde Hoek-Brown yenilme ölçütü yöntemi kullanılarak yamaç duraylılığı analizi yapılmıştır. Hoek-Brown kriterinde yer alan iki farklı abaktan da faydalanılarak her iki analiz yöntemi için de güvenlik katsayıları hesaplanmıştır. Buna göre 1. yöntemde sol yamaç için güvenlik kaysayısı 2.52, sağ yamaç için 2.67 olarak hesaplanırken, 2. yöntemde ise sol yamaç için 3 sağ yamaç için ise 3.4 olarak hesaplanmıştır.

This study investigates engineering geological properties of the axis site and reservoir area of the Çağış Pond, in Balıkesir, Turkey. The pond is planned to fullfill the irrigation needs of the cultivated fileds in the Çağış Village and its vicinity. In this scope a 1:25000 scaled geological map of the study area, and a 1:1000 scaled engineering geological map of the axis site and surrounding area is produced.The engineering properties of the geological units in the region have been discussed. The flow measurements were carried out at the certain intervals from garlak stream which will be base for the Çağış Pond, and probable water leakages were determined by interpreting with the aid of geological sections. Within the scope of engineering geological investigations, the units were described and RQD measurements were carried out based on the 4 boreholes drilled in the axis site and 4 in the reservior area.The pressurized water tests were conducted at the drilling site. The results were then evaluated by plotting the Lugeon graphs and investigating their relations with the absorption coefficient. Based on the drilling cores of the base, the the weathering degree of the clayey limestone, claystone-marl alternation and tuffite were classified and the permeability of the units were correlated by means of the sections prepared from the borehole data. In order to deterimne the physical and mechanical properties of the units exposed in the study area, such index tests aseffective porosity, unit weight, water absorption, uniaxial compressive strength and Schmidt rebound hardness test were performed. Based on the field surveys conducted in the study area, the units were geotechnically classified according to their weathering degrees and discontinuity measurements. The slope stability analysis of the axis site was conducted by using the Hoek-Brown failure criteria. The factor of safety calculations were carried out for both left and right slopes by using two different nomograms proposed by Hoek-Brown. According the the results obtained from the first nomogram, the factor of safety for the left and right slopes was determined as 2.60 and 2.65, respectively; whereas the results obtained from the second nomogram for the left and right slopes were 3.00 and 3.40, respectively.