Uluslararasılaşma modeli olarak küresel doğan işletmeler: Balıkesir ili ihracatçı işletmeleri üzerine bir araştırma

Abstract

Yaygın kaynak kısıtlılıkları ve uluslararası tecrübe eksikliklerine rağmen istisnaî bir hızla uluslararasılaştıkları gözlemlenen ve bu yönleriyle ülkeler arası psikolojik mesafe temelinde aşamalı bir uluslararasılaşma desenini öngören geleneksel süreç modellerinin kapsamı içerisinde değerlendirilemeyen küresel doğan işletmeler, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin ülke ekonomilerine sağlayabilecekleri katkının en uç örnekleri olarak nitelendirilmektedirler. Balıkesir ilinde faaliyet göstermekte olan 5 küresel doğan işletme üzerinde yürütülmüş bu çoklu vaka çalışmasının amacı, erken uluslararasılaşmayı sağlayan içsel ve dışsal faktörlerin aydınlatılmasına yönelik yürütülecek görgül çalışmalara katkı sağlayacak temel verilere ulaşmaktır. Bu bağlamda; girişimci nitelik ve motivasyonları, yabancı pazar tercihinde göz önünde bulundurulan kıstasların psikolojik mesafe tanımına uyumu ve işletmeleri yabancı pazarda faaliyet göstermeye yöneltmiş olması muhtemel yerel pazar değişkenlerine ilişkin bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda, baskın proaktif girişimciliğin yanında ürünün yerel pazarda beklenen talebi görmemesi gibi bazı dışsal etkenlerin de olgunun ortaya çıkmasında etkili olduğu düşünülmektedir. Ayrıca ülkeler arası psikolojik mesafe faktörünün küresel doğan işletmelerin de yabancı pazar tercihlerinde etkili olduğu görülmüştür. Son olarak, hâlihazırda ihracat yapmakta olan aile işletmelerinden koparak hazır bir yabancı müşteri portföyüyle faaliyetlerine başlama fırsatı bulan işletmelerin, küresel doğan işletmelerin özgün bir türünü temsil ettiklerini düşündürecek bulgulara ulaşılmıştır.

Born global firms, which, despite their prevalent resource constraints and limited international experience internationalize at an exceptional pace and hence can not be included within the scope of behavioral process models that foresee a gradual internationalization pattern on the basis of psychic distance between countries, presents best examples of the economical contribution can be provided by small and medium enterprises for their respective homelands. The aim of this multi-case study conducted on 5 born global firms operating at Balikesir, a province in Turkey, is to reach the basic knowledge to clarify the internal and external factors that give rise to rapid internationalization, in order to contribute prospective empirical studies. In this context; entrepreneurial qualities and motivations, criterias pertaining foreign market preferences, and possible local market dynamics that may lead entrepreneurs to operate in foreign markets were investigated. As a result of the research, it is considered that some internal factors such as the proactive entrepreneurship orientation as well as the external factors such as insufficent demand of the product in the local market are determinative in the emergence of the phenomenon. In addition, it was observed that the psychic distance factor between the countries is influential also on the foreign market preferences of the global born enterprises. Finally, we have come to the conclusion that enterprises that have the opportunity to start their operations with an available foreign client portfolio thanks to their separation from exporting family businesses, represent a unique breed of born global firms.