Değerler bağlamında cumhuriyet döneminde ütopya olarak nitelendirilen eserlere sosyolojik bir yaklaşım

Abstract

Bu çalışmada, günümüzde olduğu gibi ütopyalarda da hayatın hemen her alanının değerler çerçevesinde yapılanmış olduğu ve ütopyalardaki değerlerin değişik biçimlerde de olsa her daim görüldüğü, farklı dönemlere ait eserler üzerinden ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede klasik ütopyalarda başat olan ‘ortak mülkiyet’, ‘eşitlik’, ‘eğitim’, ‘çalışmak’ ve ‘haz’ gibi değerler üzerinden Türkiye’deki eserler incelenmiştir. Klasik ütopya geleneğinin ürünleri olan Thomas More’un Utopia ve Tommaso Campanella’nın Güneş Ülkesi, içerdikleri değerler bağlamında incelenmiş ve bu değerlerin Cumhuriyet Türkiye’sinin ürünleri olan Ahmet Ağaoğlu’nun Serbest İnsanlar Ülkesinde ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Ankara isimli eserlerine etkileri ve yansımaları değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda, bir eserin ütopya olarak nitelendirilmesi için en önemli noktanın değerler açısından incelenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu bağlamda, incelenen değerlerin birçok yönden Serbest İnsanlar Ülkesinde ve Ankara eserlerinde görülmediği ve bu eserlerin ütopya olarak nitelendirilmesinin hata olduğu saptanmıştır. Ayrıca ütopyalardaki değerler üzerine yeni yapılacak çalışmalara örnek olabileceği tespit edilmiştir.

In this study, it was tried to be revealed in the utopias that almost every field of life was constructed within the framework of values, and that the utopia values were seen in various forms, even in different forms, through works belonging to different periods. In this context, the dominant classical utopias 'joint ownership', 'equality', 'education', 'work' and 'pleasure' works through such values in Turkey is examined. The product of the classical utopia tradition of Thomas More's Utopia and Tommaso Campanella's Sun Country, examined in the context of the values, and this values were evaluated effects of is works and their reflections in the product of the Republic of Turkey Ahmet Ağaoğlu Free People Country and Yakup Kadri Karaosmanoğlu Ankara. At the end of the work, it was stated that the most important point should be examined in terms of values in order to qualify a work as a utopia. In this context, the values investigated are not seen many ways in the Free People Country and Ankara works and that this works have been determined as an utopia mistake. It was also found that the values in the utopias could be examples of new work to be done.