Teknoloji geliştirme bölgelerine uygulanan vergi teşvikleri: Türkiye ve seçilmiş AB ülkeleri örneği

Abstract

Günümüzde teknoloji ekonomik büyüme ve rekabeti artırmak için temel belirleyicilerden biridir. Bu bağlamda ülkelerin AR-GE göstergeleri ve teknoloji geliştirme bölgelerinin ekonomiye katkısı önemli bir değerlendirme konusu oluşturmaktadır. Bu çalışmada 2012-2022 yılları arasında Türkiye ile seçilmiş beş Avrupa Birliği ülkesinin AR-GE göstergelerine ve Teknoloji Geliştirme Bölgelerine sunulan teşviklere yer verilmektedir. İsveç, Danimarka ve Almanya gibi gelişmiş ülkeler ile Yunanistan, Romanya ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin teknokentlere sağladığı vergisel teşvikler ile AR-GE yatırımları ve harcamaları karşılaştırılmaktadır. Bunun sonucunda Türkiye ekonomisine teknokentlerin katkısının ortaya konulması ve mevcut katkıların artırılması için stratejilerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu çerçevede yapılan karşılaştırma sonucunda AR-GE ile ülke ekonomileri arasında doğrudan ve dolaylı şekilde olumlu etkilerin varlığı tespit edilmektedir. Çalışmada Türkiye'deki teknokentlere uygulanan vergi politikalarının iyileştirilmesine yönelik öneriler geliştirilmektedir. Ayrıca Türkiye'de AR-GE faaliyetlerine verilen değerin artması ve küresel pazardaki konumunun iyileştirilmesi için de öneriler ortaya koyulmaktadır.

Today, technology is one of the main determinants of economic growth and competitiveness. In this context, the R&D indicators of countries and the contribution of technology development zones to the economy constitute an important subject of evaluation. This study analyzes the R&D indicators and incentives offered to Technology Development Zones in Türkiye and five selected EU countries between 2012 and 2022. The tax incentives provided to technopolises and R&D investments and expenditures of developed countries such as Sweden, Denmark and Germany and developing countries such as Greece, Romania and Türkiye are compared. As a result, it is aimed to reveal the contribution of technopolises to the Turkish economy and to develop strategies to increase the existing contributions. As a result of the comparison made within this framework, it is determined that there are direct and indirect positive effects between R&D and national economies. The study develops recommendations for improving the tax policies applied to technopolises in Türkiye. In addition, recommendations are put forward to increase the value given to R&D activities in Türkiye and to improve its position in the global market.