Balıkesir tarihi sit bölgesinde imar planlarına göre yapılan yapılaşmanın kent dokusu üzerine etkisi ve örnek çalışmalar

Abstract

Geleneksel dokular, kendilerini yaratan geçmişin tanıkları olarak günlük yaşama katılmakta ve çevreye özgün boyut kazandırmaktadır. Geçmişte yaratılan mimari ve bu mimari ile oluşan geleneksel kent dokusu, o dönemin yaşam tarzı hakkında belge niteliği taşımaktadır ve bu nedenle, genel karakterinin korunması gerekmektedir. Hızlı kentleşme süreci içinde meydana gelen gelişim ve değişimden, tarihi kent parçalan ya da kentlerin gelişme alanlarında kalmış geleneksel konut yerleşmeleri de etkilenmiş ve yoğun baskı altında kalmıştır. Kentlerin gelişim süreci içerisinde yaşanan tarihi kent dokusunun zamanla bozulması, Balıkesir kenti için de geçerli olmuştur. Balıkesir kentinin sahip olduğu korunması gerekli sivil mimarlık örnekleri ve bunların bir arada bulunmaları ile oluşturdukları doku, kent içinde çok sınırlı ve sembolik bir alan kaplamaktadır. Bu eski kent dokusunun yöresel mimarisi, çağdaş mimarlık anlayışı çerçevesinde üretilen yeni yapılaşmanın etkisi ve baskısı altında kalmıştır. Bu tezin amacı ; Balıkesir'de tarihi çekirdekte yoğunlaşan geleneksel yapıların, yeni imar yaklaşımlarına göre yapılan yapılaşma ile etkisinin incelenmesi ve örneklerle ifade edilmesidir. Çalışmada, Balıkesir'in topografya, iklim gibi doğal şartlan, tarihi geçmişi hakkında bilgilere yer verilmiştir. Bir bölümü kent merkezi, bir bölümü de konut alanı karakterinde olan, eski kent dokusunun; kentsel yapısı, yöresel yapılanma biçimi, mimari özellikleri ile sorunlan incelenmiş ; geleneksel evlerin cephe düzeni bakımından bir değerlendirilmesi yapılarak, yörenin kentsel gelişme ve koruma potansiyeli araştınlmıştır. Eski kent dokusunu oluşturan geleneksel yapıların, yeni yapılan yapılaşma ile olan etkileşimi de incelenerek; sınıflandırma yapılıp bir sonuca varılmıştır.

Traditional textures, being witness of the past which creates them, contribute to the daily life and have the environment gained authentic feature. The architectural works created in the past and the traditional urban texture formed by these works reflect the life style of those periods and hence their general characteristics need to be preserved. Historical town parts as well as traditional residences those jammed in developed parts of urban areas have been effected by the developments and changes which come into existence with the rapid urbanization process and have been exposed to intensive pressure. Deterioration of the historical town texture with the development process has also been valid for Balıkesir city. Civilian architectural patterns and the texture formed by these all patterns have a very limited space in Balıkesir. Traditional architecture of this old city has been under the effect and constraint of recent urbanization bound to modern architectural understandings. This thesis has aimed the investigation of the traditional structures those intensified in historical nucleus of Balıkesir according to influence of urbanization depending to current public works approach, and expression of all these by the related samples. In this study, natural conditions such as topography, climate and history of Balıkesir have been presented. Urban physique, traditional urbanization style, architectural features and problems of ancient town texture, some of which has a characteristic of town center and some of which has a characteristic of residence area as well, have been studied. Facade order of traditional houses have been evaluated and urban development of the region and preservation potential have been investigated. Interaction of the traditional structures, which constitute the ancient town texture, with the recent structures have been also investigated; a classification has been made and the results have been presented in conclusion part.