Balıkesir yöresinde yatır efsaneleri üzerine bir araştırma

Abstract

Balıkesir yöresinde yapılan bu çalışmada derlenen 36 yatır efsanesinin toplumsal işlevleri saptanmıştır. Efsaneler, anlatıldığı yörelerden derlenmiş ve Prof. Dr. Bilge SEYİDOĞLU'nun Efsanenin Toplumsal İşlevi yöntemiyle değerlendirilerek; 1 - Gelenek, ve görenekleri koruyucu oluşlarıyla ilgili (34). 2- Efsanelerin topluma yön vermeleri ile ilgili (23). 3- Teşekkül ettikleri yere manâ kazandırmalarıyla ilgili (35). 4- Koruyucu ve tedavi edici rolleriyle ilgili (34) özellik belirlenmiştir. Öte yandan Prof. Dr. Paul MAGNARELLA'nın İşlev Kuramı'nın uygulanmasıyla da; 1- Ruhsal işlev ile ilgili (35). 2- Yaradılış-kehanet (bilicilik) işlevi ile ilgili (17). 3- Kurumsal işlevi ile ilgili (26). 4- Pratik (uygulama) işlevi ile ilgili olarak (32) özellik ortaya konmuştur. Bu verilere göre yatırlar ve efsanelerin halkın gelenek-göreneklerini, davranışlarını; kısacası, yaşamını değişik şekillerde etkilediği ve yönlendirdiği sonucuna varılmıştır.

In this study, worked in Balıkesir region, social function of 36 tomb legends were determined and evaluated with two methods. According to the method of function of legend of Prof. Dr. Bilge SEYİDOĞLU, legends were compilled from told regions and evaluated. These followings were obtained in relation with; 1- Being conservative to tradition:34 characteristics, 2- Legends set a course to society: 23 characteristics, 3- Giving a meaning to places where they accured: 35 characteristics, 4- Protective and curiative acts: 34 characteristics, According to the other method of function theory of Prof. Dr. Paul MAGNARELLA, this study were evaluated and also followings were obtained in relation with. 1- Psychological function: 35 characteristics, 2- Creativity and divination function: 17 characteristics, 3- Theoretical function: 26 characteristics, 4- Practical function: 32 characteristics, As a result of these data, briefly, tombs and their legends set a course of people, affecting their traditions and behaviors, in sum their life in different forms.