Türkiye'de muhafazakâr kadınların feminizm algısı

Abstract

1789 Fransız Devrimi sonrasında rasyonel değerlerin temel alınarak mükemmel devlet ve toplum düzeni oluşturma çabasına tepki olarak muhafazakâr ideoloji ortaya çıkmıştır. Feminist ideoloji ise Devrim sonrası liberalizmin ideal devlet ve toplum tasavvurunun temeline yerleştirdiği ve vadettiği eşitlik, özgürlük, bireysellik gibi bir takım yasal hakların sadece beyaz erkekleri kapsayarak ataerkil düzenin devam ettiği, kadınların ikincil konumunun değişmediği bilinci ile ortaya çıkan kadın hareketidir. Bu ideolojiler, her ne kadar temel aldığı değerler bağlamında farklılaşarak ve zıt kutuplarda konumlanarak kendilerini inşa etmiş gibi görünse de bir bakıma zıtlıklarıyla birbirini var etmiştir. Bu çalışma özelinde öncelikle muhafazakârlık ve feminizmin ortaya çıktığı toplumsal ve siyasal koşullar incelenerek, tarihsel süreçteki safhaları ele alınarak temel aldığı değerler tanımlanmış, kavramların net bir tasavvuru çizilmeye çalışılmıştır. Konunun bağlamı ve sınırları dahilinde Türkiye özelinde muhafazakarlık ile feminizmin tarihsel süreci incelenerek, muhafazakarların ve feministlerin anlam dünyaları yorumlanmıştır. Türkiye'de 1960 sonrası ortaya çıkan öğrenci hareketleri ve İslami Feminizmin artan etkisi, 2000'li yıllar sonrasında değişen siyasi konjonktürle birlikte muhafazakârlığın ve feminizmin karşılıklı etkileşiminin derinleştirmektedir. Bu doğrultuda, muhafazakarlık ve feminist ideolojinin İslami feminizm ve muhafazakâr kadın çatısı altında birleştirilmesine olanak sağlanmıştır. Son olarak Balıkesir ilindeki 16 muhafazakâr kadın ile yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılarak görüşülmüş ve muhafazakâr kadınların, kendilerini muhafazakâr bir birey olarak tanımlama biçimleri, feminist değer yargıları, kamusal alan-özel alandaki varoluş biçimleri ve yaşam pratikleri sosyolojik olarak yorumlanmıştır. Araştırmada elde edilen ana bulgulara göre muhafazakâr kadınlar açısından kadının toplumsal yaşamdaki ikincil konumunun ve kadın hakları konusundaki sorunların kaynağı İslam değil modern/kapitalist dünyanın getirileridir. Kamusal alan-özel alandaki gündelik yaşam pratikleri ve cinsiyet rollerinin belirlenmesinde yaradılış fıtratına dikkat çeken kadınlar, kendilerinin doğurganlık ve annelik rollerine dikkat çekerek kadını ikincil konumda görmemektedir. Feminizmin kadın hakları savunusundan ziyade Kur'an-ı Kerim'in insan tasavvurunu benimseyen katılımcılar, kadın ve erkeği birbirini tamamlayan bütün olduğunu savunmuştur.

After 1789 French Revolution on basis of national value, conservative ideology has occurred as a reaction to the effort of constituent for perfect state and social order. As for feminist ideology, liberalism after The Revolution in the basis of ideal state and public thought to commit such legal right as equality freedom, individuality only to white men proceeding patriarchal order. It is women's action that occur to the unchanging secondary status. These ideologies, although their basic values differentiate and seems as opposite poles, they in way build themselves with their contrasts. Firstly, this study specifics that political and social conditions reveal to conservatism and feminism where both ideologies are defined with basic values dealing with the historical phases to map out a clear thought on terms. As to content and with limits of the issue in Turkey the historical process of conservatist and feminist semantic world. İncreasing the effect of İslamic feminism and student movements after 1960's with the changing political conjuncture in 2000's has deepened in mutual interaction conservatism and feminism. Accordingly, conservatism and feminist ideology enable to associate gathering under Islamic feminism and conservative woman. Lastly, using the semi constructed interview method, 16 conservative woman in Balıkesir province has been interviewed and conservative women's defining themselves as a conservative individual, feminist value judgements, public sphere and private sphere existence manners and life practices has been sociologically commented. According to the main findings obtained in the research in terms of the conservative women, their secondary position in social life and the problems on woman rights sources is not İslam but modern/capitalist world's retail. The women who attract attention to their existence nature in public and private spheres to determine daily life practices and sex roles don't see themselves as secondary position by attracting fertility and motherhood. Participants who adopt The Holy Quran's human thoughts rather than feminism woman rights arguments, advocating woman and man becoming as one.