Anlam oluşturma yaklaşımının kullanıldığı üstbilişsel stratejilerle destekli öğretimin etkileri: 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesi örneği

Abstract

Bu araştırmada, Vygotsky’nin bilişsel gelişimin kaynağının sosyal çevre ve kişilerarası etkileşim olduğunu savunduğu sosyal yapılandırmacılık kuramını temeline alan anlam oluşturma yaklaşımı üstbilişsel stratejilerle desteklenmiş ve bu öğretimin etkilerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın amacı, anlam oluşturma yaklaşımının kullanıldığı üstbilişsel stratejilerle destekli öğretimin 7. sınıf öğrencilerinin Kuvvet ve Hareket ünitesine ait kavramları öğrenmelerine ve üstbilişsel değişimlerine etkilerini incelemektir. Araştırmada uygulanan öğretim, Mortimer ve Scott (2003) tarafından geliştirilen anlam oluşturma sürecinin bileşenlerine göre hazırlanmıştır. Hazırlanan çerçeve, Cosgrove ve Osborne (1985) tarafından önerilen ve kavramsal değişim stratejilerinden fikirlerin çatışmasına dayalı bir model olan öğretimin üretken öğrenme modelinin basamakları ile birleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini Çanakkale ili Merkez ilçesindeki bir ortaokulun 7. sınıfında öğrenim gören toplam 33 öğrenci oluşturmaktadır. Bu araştırma bir karma yöntem çalışmasıdır. İç içe karma deseninin kullanıldığı bu araştırmanın temel yönlendiricisi olan nitel boyutunda durum analizi, destekleyici amaçlı nicel boyutunda ise ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın verileri Hazırbulunuşluk Testi, Kavramsal Anlama Testi, Üstbiliş Ölçeği, günlükler ve yarı-yapılandırılmış görüşmeler ile toplanmıştır. Ayrıca öğrencilerin kavramsal değişimlerini ve üstbilişsel gelişimlerini derinlemesine analiz edebilmek için deney grubundan başarı durumları yüksek, orta ve düşük düzeyde bulunan üç hedef öğrenci incelenmiştir. Araştırmada elde edilen verilerden, üstbilişsel stratejilerle destekli anlam oluşturma yaklaşımına dayalı öğretimin öğrencilerin Kuvvet ve Hareket ünitesinde bulunan iş, enerji ve sürtünme kuvveti kavramı ile ilgili yanlış fikirlerinin bilimsel bilgiye doğru değişim göstermesinde ve üstbilişsel becerilerinin geliştirilmesinde olumlu etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, kullanılan öğretimin, fen derslerinin sistematik bir düzen içerisinde işlenmesini ve zamanın verimli kullanılmasını sağladığı, sınıf içerisindeki sosyal etkileşimi arttırdığı böylelikle öğrencilerin bilgiyi anlamlandırma ve bilişsel çatışma yaşayarak kavramsal değişim sürecini başlatma noktasında olumlu etkisinin olduğu bulunmuştur. Ayrıca araştırmada kullanılan öğretim yaklaşımının üstbilişsel becerilerin gelişimini desteklemesinin öğrencilerin akademik başarılarını arttırmada ve kavramsal değişimin gerçekleştirilmesinde önemli ve etkili bir bileşen olduğu görülmüştür. Araştırma bulguları ışığında araştırmacılara ve program hazırlayıcılarına önerilerde bulunulmuştur.

In this study, the meaning-making approach based on Vygotsky's social constructivism theory, which indicates the social environment and interpersonal interactions as the sources of the cognitive development is, is supported with metacognitive strategies and it is aimed to examine the effects of the designed teaching in which this approach is used. The aim of the research is to examine the effects of teaching supported by metacognitive strategies using the meaning making approach on the 7th grade students' learning about the concepts of the Force and Motion unit and their metacognitive changes. The teaching plan applied in the study was prepared according to the components of the meaning-making process developed by Mortimer and Scott (2003). The framework is combined with the steps of the Generative Learning Model of Teaching, a model based on the cognitive conflict of ideas amongst conceptual change strategies, proposed by Cosgrove and Osborne (1985). The sample of the study consists of a total of 33 students studying in the 7th grade of a secondary school in the central district of Canakkale, Turkey. This research is a mixed method study. While case study was used in the qualitative dimension, which is the main guide of this research that uses concurrent nested mixed pattern, quasi-experimental pattern with pretest-posttest control group was used in supportive quantitative dimension. The data of the research were collected through the Readiness Test, Conceptual Understanding Test, Metacognition Scale, diaries and semi-structured interviews. In addition, in order to analyze the conceptual changes and metacognitive developments of the students, three target students with high, medium and low levels of success were examined from the experimental group. In the light of the data obtained from the research, it was concluded that teaching based on the meaning-making approach supported with metacognitive strategies had a positive impact on the students' misconceptions about the concept of work, energy and friction force in the Force and Movement unit, towards changing scientific knowledge and development of students' metacognitive skills. According to the results of the research, it has been found that the teaching enables science lessons to be taught in a systematic order and to use time efficiently, increasing the social interactions in the classroom so that students have a positive effect in understanding the information and starting the conceptual change process by experiencing cognitive conflict. In addition, it has been observed that the teaching approach used in the research supports the development of metacognitive skills is an important and effective component in increasing students' academic achievement and in realizing conceptual change. Based on the research findings, suggestions were made to researchers and curriculum designers.