Ev-eksenli çalışan kadının toplumsal cinsiyet algısı: Balıkesir Hanımeli Pazarı örneği

Abstract

Ev-eksenli çalışma; dünyada ve ülkemizde yaygınlaşan daha çok kadın tarafından tercih edilen enformel bir çalışma biçimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tez; ev-eksenli çalışan kadının toplumsal cinsiyet kavramına ilişkin düşüncelerini irdelemek ve bunun yanı sıra ev-eksenli çalışan kadının, emeğini görünür kılarak sosyal ve hukuki hakları konusunda farkındalığını arttırmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada; özel alanda gerçekleştirdiği faaliyetleri hanımeli pazarında sergileyen ev-eksenli çalışan kadın ele alınmıştır. Araştırma; Balıkesir ili Altıeylül ve Karesi ilçelerinde bulunan Bahçelievler ve Karizma Hanımeli Pazarı üzerine inşâ edilmiştir. Çalışma fenomenolojik yaklaşım çerçevesinde ele alınarak, demografik özellikleri farklı 30 kadın ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda elde edilen verilere göre; ev-eksenli çalışan kadının geleneksel rol ve sorumluklarının farkında olmasının yanında toplumsal cinsiyete yönelik konularda bilinç düzeyinin yüksek olduğu gözleminde bulunulmuştur. Öte yandan ev-eksenli çalışmanın toplumsal cinsiyet rol ve işbölümünün devamını sağlamaya yönelik bir çalışma şekli olması nedeniyle toplumsal cinsiyete ilişkin konularda dönüştürücü etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla ev-eksenli çalışmanın toplumun kadın ve erkek için belirlediği kültürel değerler ile uyumlu olmasıyla aile içi çatışmanın da önüne geçtiği aşikârdır.

Home-based work; emerges as an informal working style preferred by more women in the world and in our country. This thesis aims to examine the thoughts of home-based working women on the concept of gender as well as to increase the awareness of home-based working women about their social and legal rights by making their labor visible. In this context, home-based working women exhibiting their private activities in hanımeli market were discussed. The study was conducted in Bahçelievler and Karizma Hanımeli Market located in Altıeylül and Karesi which are the districts of Balıkesir. The study was handled using within the framework of phenomenological approach, and in-depth interviews were conducted with 30 women with different demographic characteristics. According to the data obtained from the field, it is observed that the home-based working women is aware of the traditional roles and responsibilities and has a high level of awareness on gender-related issues. On the other hand, home-based work does not have a transformative effect on gender-related issues, as it is a form of work aimed at ensuring the continuity of gender roles and division of labor. Therefore, it is obvious that home-based work is in harmony with the cultural values determined by the society for men and women, thus preventing intra-family conflict.