Öğretmenlerin sınıf içerisinde öğretimini yaptıkları değerlerin, öz yeterlik ve epistemolojik inançlar ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada öğretmenlerin öğretimini yaptıkları değerlerin neler olduğunu, öğretmenler açısından önem sırasını belirlemek ve öğretmenlerin değerlere ilişkin tutumları, öz yeterlilik algıları ve epistemolojik inançları ile ilişkisini açıklamak amaçlanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesinde korelasyonel araştırma deseni kullanılmıştır. Demografik değişkenlerin etkisinin belirlenmesinde ise nedensel karşılaştırma araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmaya 2015-2016 eğitim-öğretim yıllarında Balıkesir ilinde görev yapan 1173 "Temel Eğitim Öğretmeni" katılmıştır. Bu araştırmada araştırmacı tarafından geliştirilen Değerler Öğretimi Ölçeği, Değerler Öğretimi Öz Yeterlik İnanç Ölçeği, Değerlere İlişkin Tutum Ölçeği, Değerlerin Önemi Ölçeği ve Marlene Schomer Aikins (1990) tarafından geliştirilen Epistemolojik İnanç Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeklerin güvenirlik ve geçerlik analizi için 490 öğretmene pilot uygulama yapılmıştır. Geliştirilen ölçeklerin faktör yapılarını tespit etmek için Açımlayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmıştır. Güvenilirlik analizinde Cronbach Alpha katsayısı kullanılmıştır. Bütün ölçeklere Betimsel Analiz yapılmış ve Çarpıklık-Basıklık Katsayısına bakılmıştır. Ölçeklerle bağımsız değişkenler arasındaki karşılaştırmalarda Güç Testi Analizi, normallik ve varyansların homojenliğinin sağlandığı durumlarda Bağımsız Gruplar t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (anlamlıysa Tukey HSD Analizi), sağlanamadığı durumlarda Kruskall Wallis H testi (anlamlıysa Mann Whitney U Testi) ile analiz yapılmıştır. Ayrıca bağımlı değişkenler arasında ki ilişkiyi belirlemek için de Korelasyon Analizi yapılmış, Yapısal Eşitlik Modeli oluşturulmuştur. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin değerlerin öğretimine olumlu baktıkları ve değerleri sınıf dışı etkinliklerden daha çok sınıf içi etkinlikler yoluyla öğretmeyi tercih ettikleri görülmektedir. Öğretmenlerin "Değerler Öğretimine" ilişkin görüşlerinde cinsiyete göre farklılık olmadığı, ancak mesleki kıdem, mezun olunan okul türü, eğitim düzeyi ve öğrenim görülen bilim alanı değişkenlerine göre farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin değerlere ilişkin tutumlarının genel olarak olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin "Değerlere İlişkin Tutumları" cinsiyete, mezun olunan okul türüne ve eğitim düzeyine göre farklılık gösterdiği, ancak mesleki kıdem ve öğrenim görülen bilim alanı değişkenine göre farklılık göstermediği belirlenmiştir. Öğretmenlerin değerlere önem verdikleri görülmüştür. "Değerlerin Önemi Ölçeğinin" geneli ile cinsiyet, mezun olunan okul türü ve eğitim düzeyi değişkenleri açısından farklılık belirlenirken mesleki kıdem ve öğrenim görülen bilim alanı değişkenlerine göre farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Değerler Öğretimi Öz Yeterlik İnanç Ölçeği'nin geneline ilişkin öğretmenlerin "olumlu" yönde görüş belirttikleri görülmüştür. Öğretmenlerin "Değerler Öğretimi Öz Yeterlik İnanç"larının cinsiyete ve mezun olunan okul türü değişkenlerine göre farklılık göstermediği ancak eğitim düzeyine, mesleki kıdem ve öğrenim görülen bilim alanı değişkenlerine göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. "Epistemolojik İnanç Ölçeği"nin "Öğrenmenin Çabaya Bağlı Olduğuna İnanç" boyutunda sadece öğrenim görülen bilim alanı değişkeni açısından farklılık olduğu, diğer değişkenler açısından ise farklılık olmadığı belirlenmiştir. Değişkenler arasında yapılan korelasyon analizi sonucunda düşükte olsa anlamlı ilişki belirlenmiştir. Epistemolojik inancın değerler öğretimini, değerlerin önem derecesini, değerlere ilişkin tutumu ve değerler öğretimine yönelik öz yeterlik inancını hem doğrudan hem de dolaylı olarak etkilediği gözlenmiştir. Değerleri öğrencilere kazandıracak olan kurumlardan birinin de okullar olduğu dikkate alındığında öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimlerde bu yönde eğitilmeleri yararlı olacaktır. Hem hizmet öncesi hem de hizmet içi eğitim kurumlarında öğretmen adaylarına değerler öğretimine yönelik uygulamalı eğitimler verilmeli ve rehberlik edilmelidir. Değerler öğretiminin en öncelikli amaçlarından biri olan iyi insan yetiştirme hedefi; programlarda duyuşsal alana ağırlık verilerek, içsel güdülenmenin ve motivasyonun artırılması yoluyla gerçekleştirilebilir.

In this study, it was aimed to determine what the values teachers teach, the order of importance for teachers, and explain the relationship with teachers' attitudes towards values, self-efficacy perceptions and epistemological beliefs. Correlational research design was used to determine the relationship between variables. The causal comparison research design was used to determine the effect of demographic variables. 1173 "Basic Education Teachers" working in Balıkesir in the academic years of 2015-2016 participated in the research. In this research, Values Teaching Scale, Values Teaching Self-Efficacy Belief Scale, Attitude Scale towards Values, Importance of Values Scale and Epistemological Belief Scale developed by Marlene Schomer Aikins (1990) were used. For the reliability and validity analysis of the scales, a pilot application was performed on 490 teachers. Exploratory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis were performed to determine the factor structures of the developed scales. The Cronbach Alpha coefficient was used in the reliability analysis. Descriptive Analysis was performed on all scales and the Skewness-Kindness Coefficient was checked. In the comparisons between the scales and independent variables, analysis was performed with Power Test Analysis, in cases where normality and homogeneity of variances were provided, Independent Groups t-Test, One-Way Analysis of Variance (Tukey HSD Analysis if significant) and Kruskall Wallis H test if not available (Mann Whitney U Test if significant). In addition, Correlation Analysis was performed to determine the relationship between dependent variables and Structural Equation Model was created. As a result of the research, it is seen that teachers have a positive attitude towards teaching values and prefer to teach values through classroom activities rather than out-of-class activities. It has been concluded that there is no difference in the views of teachers on "Values Teaching" according to gender, but there is a difference according to the variables of professional seniority, type of school graduated, education level and field of study. It has been concluded that teachers' attitudes towards values are generally positive. It has been determined that teachers' "Attitudes Towards Values" differ according to gender, type of school graduated and education level, but not according to professional seniority and field of study. It has been observed that teachers attach importance to values. It has been concluded that there is no difference between the variables of the "Importance of Values Scale" and gender, type of school graduated and education level, while there is no difference according to the variables of professional seniority and field of study. It has been observed that the teachers express a "positive" opinion about the Values Teaching Self-Efficacy Belief Scale in general. It has been determined that the teachers' "Teaching Values Self-Efficacy Beliefs" do not differ according to gender and the type of school they graduated from, but differ according to the level of education, professional seniority and the variables of the field of science studied. It has been determined that there is a difference only in terms of the field of study in the dimension of "Belief that Learning Depends on Effort" of the "Epistemological Belief Scale", and there is no difference in terms of other variables. As a result of the correlation analysis between the variables, a significant relationship has been determined, albeit lowly. It has been observed that epistemological belief both directly and indirectly affects teaching values, the degree of importance of values, attitude towards values and self-efficacy belief towards teaching values. Considering that one of the institutions that will bring values to students is schools, it would be beneficial to train teachers in this direction in pre-service training. In both pre-service and in-service education institutions, pre-service teachers should be given practical training on teaching values and should be guided. The goal of raising good people, which is one of the primary goals of values teaching; This can be achieved by focusing on the affective field in the programs and increasing intrinsic motivation and motivation.