Tüketicilerin kombi tercihlerini etkileyen faktörler: Teknoloji kabul modeli çerçevesinde bir araştırma

Abstract

1980'li yıllarla birlikte Türkiye'de sanayileşme, kentleşme ve hızlı nüfus artışı gibi etkilerin yaşanmaya başlamasıyla, enerji kaynaklarına duyulan talepte artış görülmüştür. Buna paralel olarak, konutlarda doğalgaz enerjisinin kullanılmaya başlanması enerjiye duyulan ihtiyacı daha da arttırmıştır. Kullanımı yaygınlaşan ve tüketici tercihleri temel alınarak geliştirilen doğalgaz kombi cihazlarının, tüketici davranışları perspektifinden incelenmediği görülmektedir. Bu doğrultuda önemli bir çalışma konusu ortaya çıkmıştır. Bu araştırmanın temel amacı, tüketicilerin kombi tercihlerini etkileyen faktörleri Teknoloji Kabul Modeli kapsamında belirlemektir. Bu amaca ulaşmak için güdümlü örnekleme yöntemiyle seçilen son bir yılda doğalgaz kombi cihazı satın almış 394 kişiye çevrimiçi anket uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizinde SPSS 26 ve AMOS 24 paket programları kullanılmıştır. Analiz aşamasında öncelikle, keşifsel ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Ardından verilerin geçerlilik ve güvenilirlikleri incelenmiştir. Son olarak, yapısal eşitlik modellemesi ile araştırma kapsamında oluşturulan model test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, algılanan kullanım kolaylığı, algılanan fayda, algılanan risk ve subjektif norm değişkenlerinin tutum üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, bu araştırma özelinde sınanan, tutum değişkeni ile niyet değişkeni arasındaki ilişkilerin taranan literatür ile büyük oranda uyumlu olduğu gözlenmiştir. Araştırma sonuçlarından yola çıkarak sektördeki firmalara ve akademisyenlere önerilerde bulunularak çalışma tamamlanmıştır.

In the 1980s, with the effects of industrialization, urbanization and rapid population growth in Turkey, the demand for energy resources increased. Parallel to this, the use of natural gas energy in residences has increased the need for energy even more. It is seen that natural gas combi boilers, which are widely used and developed on the basis of consumer preferences, are not examined from the perspective of consumer behavior. In this direction, an important study topic has emerged. The basic aim of this research is to determine the factors affecting the combi boiler preferences of consumers within the scope of Technology Acceptance Model. In order to achieve this aim, an online questionnaire was applied to 394 people who purchased natural gas combi boilers in the last year, selected by judgement sampling method. SPSS 26 and AMOS 24 package programs were used in the analysis of the collected data. As a first step, exploratory and confirmatory factor analyzes were performed. Then, the validity and reliability analyzes of the data were made. Finally, the model created within the scope of the research was tested with structural equation modeling. When the findings obtained as a result of the analyzes were evaluated, it was concluded that the variables of perceived ease of use, perceived usefulness, perceived risk and subjective norm were effective on attitude. In addition, it was observed that the relationships between the attitude variable and the intention variable, which were tested in this research, were largely consistent with the literature reviewed. Based on the results of the research, the study was completed by making suggestions to the academicians and companies in the sector.