19.Yüzyılın ikinci yarısında Alaçatı’da Türklerin topraklarına yönelik müdahaleler ile ilgili Osmanlı arşivinde bulunan vesikaların transkrispsiyon ve değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada yüzyıllardır süregelen Türk topraklarına yapılan müdahaleler, Osmanlı arşivine yansıyan belge ve vesikalar ele alınarak incelenmiştir. Transkripsiyonu yapılan bu dava dosyaları ile gayrimüslimlerin Türk topraklarındaki faaliyetlerini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Özellikle Rumların 1800’lü yılların başında artış gösteren iskân ve imar faaliyetleri sonrası gelişen olayların incelenmesi bakımından İzmir Vilayeti Çeşme-Alaçatı nahiyesi hakkında önemli bilgilere yer verilmiştir. Çalışmamızın dördüncü bölümünün ilk kısmında ‘’Alaçatı’’ isminin kökenine dair bilgiler ve idari yapısı hakkında bilgiler yer almaktadır. Alaçatı’nın ismini aldığı ‘’Alacaat’ cemaatinin tüm Türkiye coğrafyasındaki varlığından söz edilmiştir. Yine bu bölümde tarihçi kimliğine bürünen ve hiçbir kayıt göstermeden ‘’Alaçatı’’ ismini başka kökenlere çeken, geçmişten günümüze var olan nüfusu hakkında yanlış bilgiler veren kaynaklar ve Alaçatı’yı sadece turizm bölgesi gibi gösterip bölgeye haksızlık yapan kaynaklar eleştirilmiştir. Alaçatı’nın idaresi ve XV. – XIX. yüzyıllar arasındaki demografik bilgilere yer verilmiştir. Ayrıca Rumların Alaçatı’ya geliş sebepleri ve sonrasında yaşananlar açıklanmıştır. Çalışmamızın bu bölümündeki ikinci kısmında, XIX. yüzyıldaki özellikle Rumların nüfus hareketleriyle aynı zamana rastlayan ‘’Paftos Meselesi’’ne yer verilmiştir. Paftos tabiri ve bu tabirin nasıl ortaya çıktığı ayrıca ele alınmıştır. Yine bu bölümün üçüncü kısmı, üzerinde çalıştığımız belgelerin özelliklerini içermektedir. Tanzimat Devri Osmanlı Diplomatikası, kullanılan belgelerin üslubu, işlem hızları ve tarihleme konuları açıklanmıştır. Bunun akabinde, asıl ana konumuz 19. Yüzyılda toprağa dayalı müslim ve gayrımüslim halk arasında yaşanan anlaşmazlıkların Osmanlı arşivinde yer alan hukuk mahkemelerindeki kayıtlarına yer verilmiştir. Yer numaraları ilk olarak İ.MVL/432-19021, ikinci olarak İ.MVL/350-23766, üçüncü olarak MVL/ 1041-32, dördüncü olarak MVL/ 1014-35 ve son olarak İ..MMS. / 114- 4910 olan belgelerin transkripsiyonları yapılmıştır. XIX. yüzyıla ait transkripsiyon çalışması Osmanlı Türkçesi- Türkçe sözlük ile desteklenmiştir. Zamanının orijinal el yazması belgeleri incelendiğinden doğal olarak mürekkep dağılmaları, kopan yaprak kısımlarındaki bazı yerler ‘’?’’ şeklinde soru işareti ile belirtilmiştir. Çalışma; sonuç, kaynakça, sözlük ve ekler ile tamamlanmıştır. Tezin ekler bölümünde, sırasıyla İ.MVL/432-19021, İ.MVL/350-23766, MVL/ 1041-32, MVL/ 1014-35 ve son olarak İ..MMS. / 114- 4910 numaralı belgelerin Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki görüntülerine yer verilmiştir.

In thıs study, the ıntervention in the Turkısh lands that have been going on for centruis, the documents and documents reflected in the Ottoman archives are examined. With these transcribed case files, it is aimed to reveal the activities of non Müslim in Turkish lands. Especially in terms of examining the events that developed after the settlement and zoning activities of the Greek, which increased in the early 1800s, important information is given about the İzmir province Çeşme-Alaçatı subdistrict. In the fırst part of the fourth part of our study, there is information about the origin of the name ‘’Alaçatı’’ and information about its administrative structure. The existence of the ‘’Alacaat’’ community, from which Alaçatı takes its name, has been mentioned in the entire geografy of Turkey. Again, in this seaction, sources that masquerade as a historian and draw the name of ‘’Alaçatı’’ to other origins without showing any record, give wrong information about its population from past to present, and sources that show Alaçatı as only a tourism regionand do injustice to the region have been criticized. Administration of Alaçatı and XV. ve XIX. between the centuries, demographic information is included. In addition, the reasons forthe arrival of the Greeks in Alaçatı and what happened afterwards were explained. In the second part of this part of our study, the ‘’Paftos ıssue’’ which coincied with the population movements of the Greeks in the 19th century was included. The ‘’Paftos’’ and how it emerged are also discussed. Again, the third part of this section contains the features of documents we are working on. The Ottoman Diplomacy of the Tanzimat Era, the style of the documents used, the processing speed and the dating issues are explained. After this, our main topic is the records of the disputes between the Muslim and non-Muslim people based on land in the XIX. century in the law courts in the Ottoman archives.Documents with place numbers İ.MVL/432-19021first, İ.MVL/350-23766 second, MVL/ 1041-32 third, MVL/ 1014-35 fourth, and E125 finally İ..MMS. / 114- 4910 were transcribed.XIX. century transcription work was supported by the Ottoman Turkish-Turkish dictionary.Since the original manuscript documents of the time were examined, naturally ink scatter and some places on the broken leaves were indicated with a question mark in the form of "?".The study is completed with conclusion, bibliography, dictionary and appendices.In the appendix section of the thesis, the images of documents numbered İ.MVL/432-19021,İ.MVL/350-23766,MVL/ 1041-32, MVL/ 1014-35 and finally İ..MMS. / 114-4910in the Prime Ministry Ottoman Archive are given.