Türk masallarının okul öncesi çocuklarına uygunluğunun incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de derlenmiş geleneksel Türk halk masallarının okul öncesi dönem çocuğuna; karakterlerin özellikleri, karakterlerin sayısı, karakterlerin işleniş şekilleri, masaldaki olay sayısı, masalın kurgu-planı, masalın içeriği, masalın dil ve anlatımı, masalın işlevi, masallarda bulunan değerler, masallarda bulunan resimlemeler, masallarda mekân ve zaman özellikleri açısından uygunluğunun belirlenmesidir. Nitel araştırma deseninde yapılan bu çalışmada, 5 adet derleme masal kitabı, amaçlı örnekleme türlerinden biri olan ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Çalışma kapsamında, toplam 97 masal incelenmiştir. Araştırmacı, masalları değerlendirmek amacıyla, uzman görüşleri alarak, "Masal İnceleme Formu" geliştirmiştir. Bu araç kullanılarak masallar içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiş ve bulgular sunulmuştur. Buna göre, incelenen masallarda en fazla; "Akıllılık", "Akılsızlık", "Aşk", "Kötülük" ve "İntikam" temalarına rastlanmıştır. Masallarda en çok rastlanan karakterler ise, sırasıyla; insan, doğaüstü karakter, hayvan, nesne ve bitkilerdir. Ancak, çocuk karaktere hiç rastlanmamıştır. İncelenen masallarda en sık görülen tiplemeler sırasıyla; padişah, Keloğlan, şehzade, sultan ve devdir. Masallar işleniş olarak, çocuk açısından ilgi çekici bulunmuş, ancak masallarda şiddet ve korku öğelerine rastlanmıştır. Masal içindeki resimlemelerin çoğu metinle ilişkilidir, ancak resimlemelerdeki yüz ifadelerinin yeterince belirgin olmadığı, betimlemelerin gerçekçi olmadığı, renklerin birbiriyle uyumlu ve gerçekçi olmadığı görülmüştür. Dil ve anlatım özellikleri olarak çocuklar için seviye üstü kelimeler bulunmuş ve masallarda bolca tekerleme olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda, kültürümüzün en değerli aktarıcılarından biri olan geleneksel masalların, okul öncesi dönemdeki çocukların yaş ve gelişimsel özelliklerine göre düzenlenip, gerekli uyarlamaların yapılması önerilmiştir.

The purpose of this study is to determine the suitability of traditional Turkish folk tales compiled in Turkey for preschool children in terms of characteristics of the characters, the number of characters, the way the characters are processed, the number of events in the tale, the plot-plan of the tale, the content of the tale, the language and expression of the tale, the function of the tale, the values found in the tales, the illustrations in the tales, the space and time features in the tales. In this study, which was conducted in a qualitative research design, 5 compiled tale books were selected with the criterion sampling method, which is one of the purposive sampling types. Within the scope of the study, 97 fairy tales were examined in total. To evaluate the tales, the researcher developed a "Tale Examine Form" by getting expert opinions. Using this tool, the tales were analyzed with the content analysis method, and the findings were presented. Accordingly, in the tales examined in the study, there were "Smartness", "Mindlessness", "Love", "Evil" and "Revenge" were found as themes. Moreover, the most common characters in fairy tales were humans, supernatural characters, animals, objects, and plants. On the other hand, no child characters were found in any of the fairy tales. The most common typologies in the analyzed tales were in order; padishah, Keloğlan, padishah's son, sultana (padishah's daughter), and giant. The tales were found interesting for the child, but violent and frightening elements were found in the fairy tales. Most of the illustrations in the tales were related to the text, however, it has been seen that the facial expressions in the illustrations were not clear enough, the descriptions were not realistic, and the colors were not harmonious and realistic. High-level words were found for children as language and expression characteristics, and it was determined that there were plenty of rhymes in the tales. As a result of the research, it has been suggested that traditional tales, which are one of the most valuable transmitters of our culture, should be arranged according to the age and developmental characteristics of children in the preschool period and necessary adaptations should be made.