Vecd duygusunun tasavvufî ve psikolojik etkileri
Abstract
Tasavvuf kültürü; Allah, kâinat ve insan arasında bir bütünlük kurar. Bu nedenle tasavvuf, âşkın ve bütünlüğün felsefesidir. İnsan, insan-ı kâmil görüşü bağlamında Allah Teâlâ’nın en yüksek derecede muhatabı ve ilahî isim-sıfatların yansımasıdır. Tasavvuf anlayışına göre, yaratılan canlı-cansız, şuurlu-şuursuz her varlık, Allah’ın ilahî isim ve sıfatlarının birer aynası olarak kabul edilir. Yüce isimlerinin yansımalarını kâinatta ve varlıkta gören bir kişi; manevî heyecan, coşku, huzur, ilahî âşk ve iç huzuru duyar. Bu ilahî âşk, heyecan, coşku ve huzur hali içerisinde insanın kendisinden geçmesine ve Rabbini bulma haline, ‘vecd’ denir. Nefsinin sesini duyan kişi, Yüce Allah’a yönelince derin bir coşku veya hüzün hâli yaşamaya başlar. Bunun sonucunda vecd, insanı Allah’ın isim ve sıfatlarıyla bütünlük kurmaya yönlendirir. İlahî âşk, coşku, heyecan ve huzur haliyle kendinden geçerek Rabbini bulma hali olan ‘vecd’ halinin tasavvufî ve psikolojik etkileri bulunmaktadır. Vecd halinin etkisiyle insan; cezbe, müşâhede ve âşkı yaşar. Aynı zamanda insan, vecd halinin etkisiyle kendini-gerçekleştiren, kendini-aşan, kişilik bütünlüğü yakalayan ve kendini keşfeden kişilerin özelliklerini taşımaya başlar. Sufi culture establishes completeness between Allah, universe and man. Sufism is therefore the philosophy of love and completeness. Man, within the context of perfect human concept, is the greatest receptor of Allah and is a manifestation of divine names and titles. Sufism advocates that all beings, whether conscious or not, are each a reflection of the divine names and titles of Allah. A person who witnesses the reflections of the divine names and titles of Allah in universe and in beings will experience spiritual thrill, jubilation, tranquillity, divine love and inner peace. He will be overwhelmed with joy. This state of divine love, jubilation, peace and reaching the Creator is called ecstasy. True state of ecstasy is achieved by an advanced level of love towards Allah, strong will and fondness of Allah. Upon hearing his inner voice and turning towards Allah, man starts experiencing either a deep rooted relief or gloom. As a result, state of ecstasy removes man from his natural state and turns him towards forming completeness with the names and titles of Allah. Being the state of achieving the Creator through divine love, jubilation, excitement and peace, ecstasy has mystic and psychological effects. Through the state of ecstasy, man experiences delirium, observation and love. Man, at the same time, also starts bearing the traits of those who succeeded in self-realization, self-transcending, self-integrity and self-discovery.