Ammi L. (Umbelliferae) cinsinin uçucu yağ bileşenlerinin belirlenmesi ve bazı depo zararlıları üzerine etkileri

Abstract

Önemli kimyasal ve aktif bileşenlere sahip olan Ammi cinsi üyelerinin (Ammi majus L., Ammi visnaga L. (Lam.)) hidrodistilasyon yöntemiyle elde edilen uçucu yağ bileşenlerinin iki önemli depo zararlısı incir kurdu Cadra cautella (Walker) (Lepidoptera: Pyralidae) ve un güvesi Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae) üzerine etkileri incelenmiştir. A. majus ve A. visnaga’ da toplam sırasıyla 23, 14 bileşen tespit edilmiş olup yağ verimi ise %96.05’ e, %82.53 olarak bulunmuştur. Bunlar içerisinde A. majus için majör bileşenler 2 heptadekan, benzoik asit, siklopentadekan iken A. visnaga için ise linalol, nonadekan, karvakrol’ dur. A. visnaga uçucu yağı E. kuehniella ve C. cautella’da ergin çıkış sürelerini uzatırken puplaşma süresindeki artış sadece E. kuehniella’da istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. E. kuehniella’da A. visnaga uçucu yağı uygulamasına bağlı olarak ergin yaşam süreleri en yüksek dozda azalırken, C. cautella’da uygulanan her iki dozda da azalma tespit edilmiştir. Her iki depo zararlısı böcek türünde A. visnaga uygulamasına bağlı olarak ergin ağırlık ve dişilerin bıraktığı yumurta sayıları azalmıştır. A. majus uçucu yağının depo zararlısı böceklere tatbikini takiben ergin çıkış süresi, puplaşma süresi ve pupal periyotta artma ve azalmalar gözlendi. E. kuehniella ve C. cautella’da ergin yaşam süreleri, ergin ağırlıkları ve ergin dişilerin yumurta verimleri A. majus uçucu yağ uygulamasına bağlı olarak istatistiksel olarak anlamlı azalmalar gösterdi. Tez çalışması kapsamında elde edilen bulgular depo zararlısı böceklerin mücadelesinde A. majus ve A. visnaga türleri uçucu yağlarının kullanılma potansiyelleri olduğunu ortaya koymaktadır.

Effects of essential oil components obtained by hydrodistillation of Ammi genus members (Ammi majus L., Ammi visnaga L. (Lam.)), which have important chemical and active components were investigated against two important storage pests; fig borer Cadra cautella (Walker) (Lepidoptera: Pyralidae) and flour moth Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae). A total of 23 and 14 components were detected in A. majus and A. visnaga, respectively, and the product yield was found to be 96.05%, 82.53%. Among them, the major components for A. majus are 2 heptadecanone, benzoic acid, 2 pentadecanone while for A. visnaga they are linalol, nonadecane, carvacrol. While the essential oil of A. visnaga extended the adult emergence times in E. kuehniella and C. cautella, the increase in pupation time was found statistically significant only in E. kuehniella. Depending on the application of A. visnaga essential oil in E. kuehniella, the adult life span was reduced at the highest döşe while a decrease was detected in both doses applied in C. cautella. Adult weight and number of eggs laid by females decreased due to the application of A. visnaga in both storage pest insect species. After the application of A. majus essential oil to the storage pest insects, increases and decreases were observed in the adult emergence time, pupation time and pupal period. In E. kuehniella and C. cautella, adult life spans, adult weights and egg production of adult females showed statistically significant decreases depending on the application of A. majus essential oil. The findings obtained within the scope of the thesis study reveal that the essential oils of A. majus and A. visnaga species have the potential to be used in the control of storage pest insects.