60 yaş ve üzeri kişilerde algılanan sosyal destek, yaşam kalitesi, iyilik hali ve başarılı yaşlanmanın sosyal sağlık ile ilişkisi

Abstract

Araştırmanın amacı Balıkesir kent merkezinde bulunan Paşaalanı Mahallesindeki 60 yaş ve üzeri kişilerde algılanan sosyal destek, yaşam kalitesi, iyilik hali ve başarılı yaşlanmanın sosyal sağlık ile ilişkisinin incelenmesidir. Kesitsel tipteki çalışma Ekim 2021-Şubat 2022 tarihleri arasında Balıkesir ilindeki Paşaalanı Mahallesinde yürütülmüştür. Örnek büyüklüğü, Epiinfo 7.0 program ile evreni 13390 kişi, %50 prevalans, %5 sapma, 1.5 desen etkisi kabul edilerek %95 güven düzeyinde 535 kişi hesaplanmış olup 535 kişiye çok aşamalı örnekleme yöntemiyle ulaşılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni Yaşlılar İçin Sosyal Sağlık düzeyidir. Tek değişkenli analizlerde t testi, ANOVA (posthoc: Tukey HSD), ileri analizlerde lineer regresyon analizi kullanılmıştır. Katılımcıların WHO-5 İyilik Hali İndeksi ortalama puanı 16.91±5.67, Başarılı Yaşlanma Durumu ortalama puanı 51.74±12.48, EQ5D Genel Yaşam Kalitesi ortalama puanı 69.18±18.77, Algılanan Sosyal Destek ortalama puanı 74.04±12.74, Yaşlılar İçin Sosyal Sağlık puan ortalaması 50.00±10.00 bulunmuştur. Lineer regresyon analizi sonucunda Yaşlılar İçin Sosyal Sağlık Ölçeği puanı evli olmayanlarda (β:-4.441; %95 GA -6.62; -2.22), çalışanlarda (β:-7.703; %95 GA -13.72; -1.67), hobisi olmayanlarda (β:-4.822; %95 GA -6.29; -3.34), genel sağlık algısı iyi olmayanlarda (β:-1.915; %95 GA -2.66; -0.16) anlamlı olarak düşüktür. Ayrıca Yaşlılar İçin Sosyal Sağlık puanı yaş arttıkça (β:-0.210; %95 GA -0.36; -0.05), Başarılı Yaşlanma puanı arttıkça (β:0.126; %95 GA 0.05; 0.19), EQ5D Genel Yaşam Kalitesi puanı arttıkça (β:15.479; %95 GA 8.10; 22.85), Algılanan Sosyal Destek puanı arttıkça (β:0.132; %95 GA 0.07; 0.19), Yaşlılar İçin Sosyal Sağlık Ölçeği puanı anlamlı olarak artmaktadır (Adjusted R2=0.457, F=50.334, p<0.001). Katılımcıların sosyal sağlıkları orta düzeydedir. Sosyal sağlığı yükseltmeye yönelik dezavantajlı gruplar öncelenerek, hobi edinme, genel sağlık durumunu ve sosyal destek yönünden destekleyici çalışmalarının yapılması önerilmektedir.

The purpose of the study was to examine the relationship between perceived social support, quality of life, well-being and successful aging with social health in people aged 60 and over in Paşaalanı neighborhood in Balıkesir city center. The cross-sectional study was conducted in Paşaalanı neighborhood in Balıkesir province between October 2021 and February 2022. The sample size was calculated as 535 people at 95% confidence level by accepting the population as 13390 people, 50% prevalence, 5% deviation, 1.5% pattern effect with Epiinfo 7.0 program and 535 people were reached by multi-stage sampling method. The dependent variable of the study was the level of Social Health for the Elderly. In univariate analyses, t-test, ANOVA (posthoc: Tukey HSD) and linear regression analysis were used in advanced analyses. The mean score of WHO-5 Wellbeing Index was 16.91±5.67, the mean score of Successful Aging Status was 51.74±12.48, the mean score of EQ5D General Life Quality was 69.18±18.77, the mean score of Perceived Social Support was 74.04±12.74, and the mean score of Social Health for the Elderly was 50.00±10.00. Based on linear regression analysis, the Social Health for the Elderly Scale score was significantly lower in those who were not married (β:-4.441; 95% CI -6.62; -2.22), employed (β:-7.703; 95% CI -13.72; -1.67), had no hobbies (β:-4.822; 95% CI -6.29; -3.34), and had poor general health perception (β:-1.915; 95% CI -2.66; -0.16). As the Social Health for the Elderly score increases with age (β:-0.210; 95% CI -0.36; -0.05), as the Successful Aging Scale score decreases (β:0.126; 95% CI 0.05; 0.19), as the EQ5D General Quality of Life Scale score decreases (β:15. 479; 95% CI 8.10; 22.85), Perceived Social Support Scale score decreases (β:0.132; 95% CI 0.07; 0.19), Social Health Scale for the Elderly score decreases significantly (Adjusted R2=0.457, F=50.334, p<0.001). The social health of the participants was moderate. It is recommended to prioritize disadvantaged groups in order to increase social health and to carry out supportive studies in terms of hobby acquisition, general health status and social support.