Ortaokul fen bilimleri ders kitabındaki 5.sınıf ‘madde ve değişim’, 6.sınıf ‘madde ve ısı’ ünitelerinde yer alan etkinliklerin yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi

Abstract

Ders kitaplarında yer alan etkinliklerin günümüz koşullarına uygun öğretim uygulamaları içerisinde gerekli yenilenmeler ve düzenlemelerin yapılması bir gereklilik olarak görülmektedir. Bu çalışmada MEB onaylı fen Bilimleri ders kitaplarında yer alan 5.sınıf “Madde ve Değişim” ünitesi ile 6. sınıf “Madde ve Isı” ünitelerinde bulunan etkinliklerin, YBT’ nin “bilgi boyutu” ve “bilişsel süreç boyutu” basamakları kapsamında incelenip değerlendirilerek öğrenci gelişimine ne düzeyde destek oluşturabileceğini bilmemiz açısından önem taşımaktadır. Etkinliklerin, YBT’ nin “bilgi boyutu” ve “bilişsel süreç boyutu” basamaklarına göre incelemeleri yapılarak değerlendirilmiştir. Bu araştırma nitel bir çalışma olmakla birlikte, veri toplama ve analizi için doküman inceleme yöntemi kullanılmış olup elde edilen bu veriler betimsel analiz yöntemi esas alınarak analiz edilmiştir. Çalışmada 5. ve 6. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarında yer alan etkinlikler; YBT’ nin “bilgi boyutu” kapsamında değerlendirildiğinde, etkinliklerin büyük bölümünün öğrenme - öğretme ortamında öğrenci aktifliğine dayalı deney yapmayı gerektiren etkinlikler içermesi nedeniyle % 60 “işlemsel bilgi”, % 21,4 “üstbilişsel bilgi”, % 14,2 “kavramsal bilgi” ve % 14,2 “olgusal bilgi” basamağında yer aldığı belirlenmiştir. YBT’ nin bilişsel süreç boyutu basamaklarında yapılan incelemeler sonucunda ise etkinliklerin % 47,6’sının “anlama”, %23,8’nin “uygulama”, % 16,6’sının “çözümleme”, %9,5’nin “değerlendirme” ve %2,3’nün “yaratma” basamağında bulunduğu tespit edilmiştir. Araştırmacı bu çalışmada; fen bilimleri etkinliklerinin YBT’ nin “bilgi boyutu” ve “bilişsel süreç boyutu” basamaklarına göre incelemesi ve değerlendirmesiyle “bilgi boyutu” ve “bilişsel süreç boyutu” basamaklarında bulunan etkinliklerin alt düzeyde yer alan becerileri fazla oranda içerdiği ve YBT’ nin basamaklarına dengeli oranda bir dağılım göstermediği sonucuna ulaşmıştır.

It is seen as a necessity to make the necessary renewals and arrangements within the teaching practices of the activities in the textbooks in accordance with today’ s conditions. In this study, the activities in the 5th grade “Matter and Change” unit and 6th grade“Matter and Heat” units in the MEB approved science textbooks were examined and evaluated within the scope of the “knowledge dimension” and “cognitive process dimension” steps of RBT. It is important for us to know what level of support it can provide for its development. The activities were evaluated according to the “knowledge dimension” and “cognitive process dimension” steps of RBT. Although this research is a qualitative study within the scope of the study design, the document review method was used for data collection and analysis, and these data were analyzed on the basis of the descriptive analysis method. As a result of this study, the avctivities in the 5th and 6th grade science textbooks; When evaluated within the scope of “knowledge dimension” of RBT, 60% of the activities are “procedural information”, 21.4% “metacognitive information” , 14.2% “conceptual information” , since most of the activities include activities that require experimentation based on student activity in the learning and teaching environment and 14.2% in the “factual information” level. As a result of the examinations made in the cognitive process dimension steps of RBT, 47.6% of the related activities were “understanding”, 23.8% “application”, 16.6% “analysis”, 9.5% “evaluation” and 2.3% were at the “creation” stage. In this related study, the researcher; with the examination and evaluation of science activities according to the “knowledge dimension” and “cognitive process dimension” steps of RBT, it is seen that the activities in the “knowledge dimension” and “cognitive process dimension” levels include the skills at the lower level to a large extent and a balanced ratio is added to the steps of RBT concluded that there was no distribution.