Türkiye’de özel yetenekli bireylere yönelik hukuki zemin ve politika belgelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Ülkelerin en değerli sermayesini nitelikli insan gücü oluşturmaktadır. Beşeri sermaye olan insan gücüne etkin eğitim ve istihdam olanakları sağlanması, ülkenin geleceğine yön vermesi ile ilişkili bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Özel yetenekli bireyler, akranlarına göre daha hızlı öğrenme süreci geçirmeleri, yaratıcılık ve sanat alanlarındaki yüksek performansları ile liderlik ve akademik yeteneğe sahip olmaları, soyut fikirleri kavrayarak ilgi alanlarında bağımsız hareket etmeyi sevmeleri dolayısıyla beşeri sermayenin lokomotif gücünü oluşturmaktadırlar. Nitelikli beşeri sermayenin yetiştirilmesinde eğitim programlarının önemi, tüm dünyanın üzerinde durduğu, alana ilişkin yasal korumalar geliştirdiği ve politika ürettiği bir konudur. Bireylerin yeteneklerine uygun biçimde gelişimlerini sağlayarak mevcut potansiyellerinin en üst düzeyde işlerlik kazanması eğitimin temel işlevlerinden biridir. Temel bir insan hakkı olan eğitim hakkının farklı bilişsel yetenekler ile dünyaya gelmiş her çocuğa mutlak bir eşitlik anlayışı ile farklılaştırılmadan uygulanması eğitimin temel işlevine aykırı bir sonucu beraberinde getirmektedir. Üstün zekâ ve özel yetenek ile dünyaya gelmiş bir çocuğun yeteneklerini keşfederek hem kendisini gerçekleştirme hem de ülkesi ve insanlığa katkı sağlaması için ülkelerin alana ilişkin politikaya sahip olması, aynı zamanda elindeki hazinenin farkında olduğu anlamına da gelmektedir. Özel eğitim gereksinimi olan özel yetenekli bireylere yönelik alana özgü geliştirilecek politika ve uygulamalar nitelikli beşeri sermayenin doğru ve etkin bir şekilde kullanımını mümkün kılacaktır. vi Çalışmada nitelikli beşeri sermaye bakımından oldukça zengin olan Türkiye’de özel yetenekli bireylere özgü politika geliştirme ve uygulama konusunda çocuğun üstün yararını gözeterek üstün yönlerini bütüncül olarak ele alan bir kamu politikasının varlığına rastlanamamıştır. Çalışmada Cumhuriyet tarihinin başlangıcından günümüze kadar gelişen süreçte özel yetenekliler alanına ilişkin mevzuatın yanı sıra konuya ilişkin diğer hukuki normlar incelenmiş; kalkınma planları, şura kararları ve diğer politika belgelerinde yer alan düzenlemelerin uygulamaya yansıyan yönleri bakımından değerlendirmelerde bulunulmuştur.

The most important fund of countries are manpower. Enabling manpower an effective education and employment opportunities to shape the future of the country is stated as an important issue. Individuals with special talents, who have a faster learning process compared to their peers, have academic skills that are ahead in creativity, art and leadership capacity, can understand abstract ideas, like to act independently in their fields of interest, and perform at a high level; constitute the locomotive power of human capital. The importance of education programs in raising qualified human capital is an issue that the whole world focuses on, develops legal protections in the field and produces policies. One of the basic functions of education is stated as bringing individuals’ current potential to force at highest level by enabling individuals to develop in the line with their abilities. The application of the right to education, which is a fundamental human right, to every child born with different cognitive abilities, with an understanding of absolute equality, brings along a result contrary to the basic function of education. The fact that a country has a policy regarding the gifted children, who were born with a gifted intelligence and special talents, to realize their and contribute to humanity and their country, means that the country is aware of the source in its hands. To use human capital in a correct and effective way, policies and practices should be developed for the field for gifted people that require special education. Although our country, which is very rich in terms of qualified human capital, has made progress in many areas, it cannot be said that it has reached a sufficient level in developing and implementing policies specific to gifted individuals. In this viii study, besides the constitutional and legal studies on the field of gifted people, other legal norms related to the subject have been examined in the process that has developed from the beginning of the history of the Republic to the present; evaluations were made on the implementation aspects of the regulations in development plans, council decisions and other policy documents.