Lise öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığının sağlığı geliştirme ve koruyucu davranışlar üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, lise öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığının sağlığı geliştirme ve koruyucu davranışlar üzerine etkisini incelenmek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma, Balıkesir ilinin Dursunbey ilçesinde Milli Eğitim‟e bağlı tüm liselerde şubat 2023-Nisan 2023 tarihleri arasında 317 lise öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, “Kişisel Bilgi Formu”, “Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Versiyonu” ve “Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar Ölçeği” ile yüz yüze görüşme tekniğiyle toplanmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde, ortalama, Pearson momentler çarpım korelasyon analizi, basit doğrusal regresyon analizi, t-testi, tek yönlü ANOVA testi, Tukey testi ve Tamhane T2 testi kullanılmıştır. Önem düzeyi p<0,05 olarak alınmıştır. Araştırmaya katılan lise öğrencilerinin yaş ortalaması 16.09±1.29‟dur. Öğrencilerin Akıllı Telefon Bağımlığı Ölçeği Kısa Versiyonundan toplam puan ortalaması 28.06±9.36 olup bağımlılık düzeyi düşük bulunmuş, SGKDÖ toplam puan ortalaması 74.11±9.69 olup SGKDÖ alt boyutlarından en yüksek puan fiziksel sağlığı geliştirme alt boyutundan alınmıştır. Cinsiyet, öğrenim gördüğü lise, algılanan okul başarısı, yeterli ve dengeli beslenme, stresle baş etme durumunun Akıllı Telefon Bağımlılığı Kısa Versiyon puanını etkilediği tespit edilmiştir. Kızların, algılanan okul başarısı orta olanların, yeterli ve dengeli beslenmeyenlerin, stresle baş etme durumu genellikle olumsuz olanların bağımlılığının daha yüksek olduğu saptanmıştır. İlçe veya il merkezinde yaşayan, babası bir işte çalışan, kendine ait odası bulunan, algılanan aile gelir durumu ve okul başarı durumu iyi ya da orta olan, arkadaşlarıyla görüşen, okul ve ödev dışında zamanı değerlendirmede 2‟den fazla etkinlik yapan, şu anki sağlık durumunu iyi olarak değerlendiren, yeterli ve dengeli beslenen, fiziksel aktivite yapan, ailesiyle ya da arkadaşlarıyla ilişkisi iyi olan, sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar hakkında eğitim alan, ve yayın okuyan lise öğrencilerinde SGKDÖ toplam puanları daha yüksek bulunmştur. SGKDÖ psikososyal sağlığı geliştirme alt boyutu puanı ile ATBÖ-KV puanı arasında düşük düzeyde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur( p<0,001).Sonuç olarak lise öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığının psikososyal sağlığın gelişimine pozitif etkisi olduğu görülmüştür.

This research was conducted to examine the effect of smartphone addiction on health promotion and protective behaviors in high school students. This research was carried out with 317 high school students in all high schools affiliated to the Ministry of National Education in Dursunbey district of Balıkesir province between February 2023 and April 2023. Research data were collected by face-to-face interview technique with "Personal Information Form", "Smartphone Addiction Scale-Short Version" and "Health Promoting and Protective Behaviors Scale". Number in data analysis, average, pearson product-moment correlation analysis, simple linear regression analysis, t-test, one-way ANOVA test, Tukey test and Tamhane T2 test were used. Significance level was taken as p<0.05. The mean age of the high school students participating in the study was 16.09±1.29. The average score of the students from the Short Version of the Smartphone Addiction Scale was 28.06±9.36, and the level of addiction was found to be low. The mean total score of SGKDÖ was 74.11±9.69, and the highest score was obtained from the sub-dimension of promoting physical health from the subdimensions of SGKDÖ. It has been determined that gender, high school, perceived school success, adequate and balanced nutrition, and coping with stress affect the Smartphone Addiction Short Version score. It was determined that the addiction of girls, those with moderate perceived school success, those who do not have adequate and balanced nutrition, and those who have a negative coping status with stress were found to be higher. High school students who live in a district or city center, whose father works at a job, who have their own room, who have good or moderate perceived family income and school success, who see their friends, who do more than 2 activities in evaluating their time outside of school and do homework, whose current health status evaluated as good, who eat adequately and balanced , who do physical activity, who have a good relationship with their family or friends, who receive training on health-promoting and protective behaviors, and who read publications have higher SGKDÖ total scores. A low-level positive and significant relationship was found between the SGKDÖ psychosocial health promotion subdimension score and the ATBÖ-KV score. (p<0.001). As a result, it has been observed that smartphone addiction has a positive effect on the development of psychosocial health of high school students.