Sürdürülebilir tasarımların aktivizme evrilme sürecinde fedakârlığın rolü: Grafik tasarımda altürist yaklaşımlar

Abstract

Bu çalışma, grafik iletişim dili bağlamında sürdürülebilir tasarımların salt sosyal etkilerinin yanında günümüzde aktivist bir yaklaşım gündemi de oluşturmaya başladığını gösteren bir araştırmadır. Bu yüzden yaratılan tasarımların sürdürülebilir değişimi insanlar üzerinde gerçekleştirebilmesi adına, tasarım aktivizminin nasıl metodojiler sağlayabileceği incelenmektedir. Tasarım disiplininin her geçen gün değişen yapısı ve yeni bir “şeye” evrilmesi çeşitli kavramları meydana getirmektedir. Bu kavramlardan biri de “Altürizm”dir. Özgecilik ve fedakârlık anlamlarına gelen altürizm, tasarımın estetik ve yaratıcı yanının artık neleri değiştirilebileceği üzerine bir tasarım duyarlılığınını da ifade etmektedir. Tüm bu bilgiler ışığında çalışmada, öncelikle sürdürülebilirliğin aktivist yanı ele alınarak nitel veriler üzerinden birçok örneğe yer verilmiştir. Daha sonra sürdürülebilirliğin sosyal etkisini tasarımlarda gerçekleştiren duyarlılık olarak “Altürizm” kavramı, grafik tasarım üzerinden yorumlanmıştır. Ayrıca Birleşmiş Milletlerin küresel kalkınma ağı olan BM kalkınma Programının (UNDP) #herkeseanlatçağrısından yola çıkarak Mardin Gençlik ve Kültür Derneği tarafından “Tembel İnsanın Dünyayı Kurtarma Rehberi” projesi için yaratılan afiş ve broşür tasarımları incelenerek araştırma eleştiri ve önerilerle sonuçlandırılmıştır.

This study is a research that shows that sustainable designs in the context of graphic communication language have started to create an activist approach agenda besides the purely social effects.For this reason, it is examined how design activism can provide methodologies in order for the created designs to realize sustainable change on people. The changing nature of the design discipline and its evolution into a new “thing” create various concepts. One of these concepts is “Alturism”. Alturism, which means sacrifice and tuism, also expresses a design sensitivity about what the aesthetic and creative side of design can now be changed. In the light of all this information, the study primarily deals with the activist side of sustainability, and different examples are included based on qualitative data. Later, the concept of “Alturism” as the sensitivity that realizes the social impact of sustainability in designs was interpreted through graphic design. In addition, the poster and brochure designs created by the MardinYouth and Culture Association for the project “The Lazy Man’s Guide to Saving the World” based on the call of the UN Development Program (UNDP), which is the global development network of the United Nations, was examined and the research was concluded with criticism and suggestions.