Kamu harcamaları ve vergi gelirleri ilişkisinin analizi: Türkiye örneği (1972 – 2020)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1972-2020 döneminde vergi gelirleri ve kamu harcamaları ilişkisini dört temel hipotez (vergi-harcama, harcama-vergi, mali uyum ve kurumsal farklılık hipotezi) özelinde analiz etmektir. Araştırmanın uzun dönem ARDL eşbütünleşme testi sonuçları ve kısa dönem hata düzeltme modeli sonuçları Türkiye’de 1972-2020 döneminde vergi gelirleri ve kamu harcamaları arasında pozitif yönlü bir ilişkinin varlığını göstermektedir. ARDL analizi sonuçları Türkiye’de kısa dönem ve uzun dönemde kamu harcamalarının vergi gelirleri üzerinde pozitif yönde bir etkiye sahip olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, Hacker ve Hatemi-J Bootstrap Nedensellik Testi (2006) sonuçlarında kamu harcamalarından vergi gelirlerine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Hatemi-J (2012) Asimetrik Nedensellik Testi sonuçları ise kamu harcamala rındaki pozitif ve negatif şoklar ile vergi gelirlerindeki pozitif ve negatif şoklar arasında nedensellik ilişkisi olduğunu göstermiştir. Araştırmanın uzun dönem ARDL eşbütünleşme analizi ve kısa dönem hata düzeltme modeli sonuçları nedensellik analizi sonuçlarını destekler niteliktedir. Araştırmanın ampirik bulguları vergi gelirleri ve kamu harcamaları arasındaki ilişkiyi açıklayan “Harcama-vergi” hipotezi ile uyumludur.

The aim of this study is to analyze the relationship between tax revenues and public expenditures in Turkey (the period of 1972-2020), in terms of four basic hypotheses (tax-expenditure, expenditure-tax, fiscal synchronization and institutional difference hypothesis). Long-term ARDL cointegration test results and short-term error correction model results of the research show that there is a positive relationship between tax revenues and public expenditures in Turkey in the 1972-2020 period. The results of ARDL analysis revealed that public expenditures have a positive effect on tax revenues in the short term and long term in Turkey. In addition, in the results of the Hacker and Hatemi-J Bootstrap Causality Test (2006), it was determined that there is a one-way causality relationship from public expenditures to tax revenues. Hatemi-J (2012) Asymmetric Causality Test results showed that there is a causality relationship between positive and negative shocks in public expenditures and positive and negative shocks in tax revenues. The results of the long-term ARDL cointegration analysis and short-term error correction model support the results of the causality analysis. The empirical findings of the study are compatible with the “Expenditure-tax hypothesis” that explains the relationship between tax revenues and public expenditures.