Vergi sosyolojisi kavramı ve İbn-i Haldun’un vergi sosyolojisi yaklaşımının incelenmesi

Abstract

Devletin vergi politikalarının ve uygulamalarının toplumsal tutum ve davranış kalıplarında meydana getirdiği etkiyi inceleyen bilimsel alan, mali sosyoloji alanının iki önemli bileşeninden biri olan “vergi sosyolojisi” alanıdır. Literatürde vergi sosyolojisi daha çok mali sosyoloji içinde incelenmekte ve vergi sosyolojisine ilişkin bağımsız çalışmalar pek bulunmamaktadır. Vergi sosyolojisi tarih bağlamında irdelendiğinde 1375 yılında İbn-i Haldun tarafından kaleme alınan “mukaddime” adlı eserde önemli bilgilere rastlanmakta ve eserde devlet tarafından uygulamaya konulan vergi politikalarının toplumun tutum ve davranışlarını nasıl etkilediği ve toplumun iktisadi kararları üzerinde ne denli belirleyici olduğu vurgusu yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, mali sosyoloji kavramını tanımlamak, bu kavramın önemli bir parçasını oluşturan vergi sosyolojisi kavramını; vergi sosyolojisinin bileşenleri, etkileyen faktörleri ve vergi direnci kapsamında ele almak ve konuyu İbn-i Haldun’un vergi sosyolojisi yaklaşımıyla açıklamaktır. Çalışmada nitel araştırma tekniklerinden dokümantasyon tekniğine göre analiz gerçekleştirilmiştir.

The field of “fiscal sociology”, which is considered a sub-branch of fiscal science, examines the changes in attitudes and behavior that occur in society as a result of the use of the state's fiscal policy tools. When tax sociology is examined in the context of history, important information is found in the work “Mukaddime” (Introduction) written by Ibn Khaldun in 1375, and the work emphasizes how tax policies implemented by the state affect the attitudes and behaviors of society and how decisive society is on economic decisions. This study aims to define the concept of financial sociology, the concept of tax sociology which forms an important part of this concept; discussing the components of tax sociology, influencing factors and tax resistance in the context of tax resistance and explaining the issue with Ibn-i Haldun's tax sociology approach. In the study, qualitative research techniques were analyzed using documentation technique.