Havran'a bağlı (Çamdibi, Büyükdere ve Temaşalık) köyleri mezar taşları

Abstract

İlk insandan itibaren yaşam sonrası hayata olan inanç, doğudan batıya bütün toplumları etkilemiştir. Hayatın varlığı ile birlikte geçen sürelerin zamanla insanları yıpratarak ölüme yakınlaştırması, ölenin bedeninin saklanması gerekliliğini doğurmuştur. Anadolu ve Türklerin tarih boyunca etkileşimde bulundukları coğrafyalarda bulunan mezar anıtları, açık hava müzelerini andıran zengin bir kültürel miras sunmaktadır. Havran ilçesinde bulunan Çamdibi Köyü, Büyükdere Köyü ve Temaşalık Köyü araştırma alanı olarak belirlenmiştir. Havran, Türkiye'nin batısında yer alan Balıkesir iline bağlı bir ilçedir ve tarihi boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemi, bölgeye damgasını vurmuş ve bu döneme ait mezar taşları, yerel tarihi ve kültürel bağlamı anlamak için değerli birer kaynaktır. Havran köylerindeki mezar taşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun izlerini taşıyan nadir tarihi belgelerdir. Bu taşlar, bölgenin geçmişine ışık tutmak, kültürel zenginlikleri anlamak ve gelecek nesillere aktarmak açısından büyük bir öneme sahiptir. Tezimizin amacı, bu taşların üzerindeki yazıları, süslemeleri ve mezar sahiplerinin kimliklerini anlamak, Havran köylerinin tarihini daha derinlemesine keşfetmektir. Niteliksel araştırma yönteminin kullanıldığı araştırmada, saha çalışması ya da doğal çalışma olarak adlandırılan yöntemle mezar taşları yerinde incelenmiştir. Araştırma sahası içinde yer alan mezarlıklardaki 64 mezar taşı fotoğraflanarak katalog tasnifi yapılmıştır. Mezar taşları, bulunduğu yer, ait olduğu kişi, tarih, teknik, malzeme, kitabesi, yazı türü, genel bilgisi açısından transkripsiyon çalışmasına tabi tutulmuştur. İncelenen mezar taşlarından 35'i (Katalog No: 1-35) Çamdibi Mahalle Mezarlığı'nda, 10'u (Katalog No: 36-45) Temaşalık Mahalle Mezarlığı'nda, 19'u (Katalog No: 45-64) da Büyükdere Mahalle Mezarlığı'ndadır. İncelenen 64 mezar taşından 5 tanesinin 18. yüzyıla, 29 tanesinin 19. yüzyıla ve 29 tanesinin 20. yüzyıla ait olduğu görülmüştür. Sadece bir taşın tarihi belirlenememiştir. İncelenen mezar taşlarından 30 taşın erkek, 34 taşın da kadın mezar taşı olduğu görülmüştür. Taşların yapımında kullanılan malzeme hepsinde mermerdir. Taşların tümünde oyma- kabartma tekniği kullanıldığı araştırmada edilen sonuçlar arasındadır. Havran'a bağlı Çamdibi, Büyükdere ve Temaşalık köylerinde Osmanlı Dönemi'nden kalma mezar taşları üzerine yapılan bu araştırmanın, Türkiye'nin zengin kültürel mirasına katkı sağlayacağı ve Havran ilçesinin tarihi ve kültürel önemini vurgulayacağı düşünülmektedir.

Belief in life after life since the first human being has affected all societies from east to west. The fact that the time spent with the existence of life wears people out over time and brings them closer to death has created the necessity of hiding the body of the deceased. Grave monuments found in geographies where Anatolia and Turks have interacted throughout history offer a rich cultural heritage reminiscent of open-air museums. Çamdibi Village, Büyükdere Village and Temaşalık Village located in Havran district were determined as the research area. Havran is a district of Balıkesir province in western Turkey and has hosted various civilizations throughout its history. The last period of the Ottoman Empire left its mark on the region, and tombstones from this period are a valuable resource for understanding the local history and cultural context. The gravestones in Havran villages are rare historical documents bearing the traces of the Ottoman Empire. These stones are of great importance in shedding light on the history of the region, understanding the cultural riches and passing them on to future generations. The aim of our thesis is to understand the inscriptions, decorations and identities of the grave owners on these stones and to explore the history of Havran villages in more depth. In the research where the qualitative research method was used, the gravestones were examined on-site with the method called field study or natural study. 64 gravestones in the cemeteries within the research area were photographed and catalogued. The gravestones were subjected to transcription studies in terms of their location, person they belong to, date, technique, material, inscription, type of writing and general information. Of the gravestones examined, 35 (Catalog No: 1-35) are in Çamdibi Neighborhood Cemetery, 10 (Catalog No: 36-45) are in Temaşalık Neighborhood Cemetery, and 19 (Catalog No: 45-64) are in Büyükdere. It is in the Neighborhood Cemetery. Of the 64 tombstones examined, 5 were found to belong to the 18th century, 29 to the 19th century and 29 to the 20th century. The date of only one stone could not be determined. Among the tombstones examined, 30 were male tombstones and 34 were female tombstones. The material used in the construction of the stones is marble in all of them. It is among the results of the research that the carving-relief technique was used on all of the stones. It is thought that this research conducted on gravestones from the Ottoman Period in Çamdibi, Büyükdere and Temaşalık villages of Havran will contribute to Turkey's rich cultural heritage and emphasize the historical and cultural importance of Havran district.