Cirsium Mill. cinsine ait üç farklı hibritin morfolojik, moleküler ve palinolojik açıdan incelenmesi

Abstract

Cirsium Mill. cinsi, Türkiye'de üç ayrı seksiyona ayrılmaktadır: Cirsium, Epitrachys DC., ve Cephalonoplos (Necker) DC. Bu çalışmada, Epitrachys seksiyonunda yer alan beş tür arasında meydana gelen üç hibrit ilk kez tanımlanmış ve hibritler üzerinde morfolojik, moleküler ve palinolojik açıdan detaylı analizler yapılmıştır. Bu hibritler ve ebeveynleri olan türler şunlardır: C. × giresunicum Yıldız, Arabacı & Dirmenci nothosp. nov. (C. poluninii Davis & Parris × C. trachylepis Boiss.), C. × ovitense Yıldız, Dirmenci & Arabacı nothosp. nov. (C. macrobotrys (K.Koch) Boiss. × C. vulgare (Savi) Ten.), C. × egribeliense Yıldız, Dirmenci & Arabacı nothosp. nov. (C. cephalotes Boiss. × C. trachylepis Boiss.). Morfolojik olarak, yaşam formu, kapitulum ve papus ölçüsü gibi çeşitli karakterler incelenmiş, hibritlerin ebeveynlerinden ayırt edici ve benzer özellikleri belirlenmiştir. Örneğin; C. × giresunicum gövde özellikleri bakımından C. poluninii'ye, fillari özellikleri bakımından C. trachylepis'e benzemektedir. C. × ovitense involukral yaprak sayısı ve papus uzunluğu açısından ebeveynleri arasında yer almaktadır. C. × egribeliense kapitulum özellikleri bakımından C. trachylepis’e, gövde rengi ve fillari özellikleri bakımından ise C. cephalotes’e benzerlik göstermektedir. Moleküler çalışmalarda, nrDNA’nın ITS ve ETS bölgeleri PZR ile çoğaltılmış ve filogenetik ağaçlar verilmiştir. İncelenen hibritlerin polimorfik bölgeler gösterdiği belirlenmiş olup, ITS dizilerine göre en fazla polimorfik bölgeye sahip hibrit C. × ovitense, ETS dizilerine göre ise C. × giresunicum olmuştur. Palinolojik çalışmalarda, polenler ışık mikroskobu ve taramalı elektron mikroskobu kullanılarak incelenmiş, detaylı ölçümler yapılmıştır. Polen tanelerinin boyutunun, C. × giresunicum ve C. × ovitense'de ortalama olarak ebeveynleri arasında, C. × egribeliense'de ise ebeveynlerine kıyasla daha küçük olduğu tespit edilmiştir.

The genus Cirsium Mill. is divided into three sections in Turkey: Cirsium, Epitrachys DC., and Cephalonoplos (Necker) DC. In this study, three hybrids formed between five species in the Epitrachys section were described for the first time and detailed morphological, molecular and palynological analyses were performed on the hybrids. These hybrids and their parents are the following: C. × giresunicum Yıldız, Arabacı & Dirmenci nothosp. nov. (C. poluninii Davis & Parris × C. trachylepis Boiss.), C. × ovitense Yıldız, Dirmenci & Arabacı nothosp. nov. (C. macrobotrys (K.Koch) Boiss. × C. vulgare (Savi) Ten.), C. × egribeliense Yıldız, Dirmenci & Arabacı nothosp. nov. (C. cephalotes Boiss. × C.trachylepis Boiss.). Morphologically, various characters such as life form, capitulum and papus size were examined, and distinctive and similar characteristics of the hybrids were determined. For example; C. × giresunicum resembles C. poluninii in stem characteristics, C. trachylepis in fillari characteristics. C. × ovitense is among its parents in terms of number of involucral leaves and papus length. C. × egribeliense is similar to C. trachylepis in terms of capitulum characteristics and to C. cephalotes in terms of stem color and fillari characteristics. In molecular studies, the ITS and ETS regions of nrDNA were amplified by PCR and phylogenetic trees were given. It was determined that the hybrids examined showed polymorphic regions, and the hybrid with the highest polymorphic region according to ITS sequences was C. × ovitense, and C. × giresunicum according to ETS sequences. In palynological studies, pollen grains were examined using light microscopy and scanning electron microscopy and detailed measurements were made. The size of pollen grains was found to be on average between their parents in C. × giresunicum and C. × ovitense and smaller in C. × egribeliense compared to their parents.