Bir yazmadan hareketle Şahkulu Tekkesinde uygulanan Abdal Musa Sultan tıraş erkânı

Abstract

Bektaşi tarikatının önemli isimlerinden biri olan Abdal Musa’nın doğum ve ölüm tarihi hakkında kesin bir bilgi yoktur. Bektaşi tarikatı içerisinde derin izler bıraktığı muhakkak olan Abdal Musa’nın etkisi ölümünden sonra da devam etmiştir. Çalışmamızın konusunu oluşturan tıraş erkânının yer aldığı nüsha İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığında OE_Yz_1056 297.7 BEK 1 katalog numarası ile kayıtlıdır. Nesih yazı türü ile yazılmış olan nüsha bir Bektaşi erkânnâmesidir. “Şâh Abdâl Musa Sultân Efendimizden Erkân-ı Tıraş Budur” başlıklı bölüm oldukça kısa bir metindir. Nüshanın kim tarafından ve hangi tarihte yazıldığı ile ilgili bir kayıt olmamakla birlikte içerisinde yer alan bilgilerden hareketle bir kısım görüşler ileri sürmek mümkündür. Çalışmada kısaca Abdal Musa’nın hayatı ile ilgili bilgi verilerek nüshanın fizikî özellikleri ve içeriği hakkında bir değerlendirme yapılmıştır. Nüshanın müellifi olduğunu düşündüğümüz el-Hâc Hasan’ın kendisi hakkında verdiği şecere bilgileri aynı zamanda Şahkulu Sultân Tekkesi’nin 19. yüzyıl başlarındaki döneminin aydınlatılabilmesine katkı sağlayacak ipuçları içermektedir. Daha sonra Tıraş erkânının uygulanması nüshada nakledilen sıraya uygun olarak ele alınarak metnin çeviri yazısı ve değerlendirmesi yapılmıştır.

There is no exact information about the birth and death dates of Abdal Musa, one of the important names of the Bektashi sect. The influence of Abdal Musa, who undoubtedly left deep traces within the Bektashi sect, continued after his death. The manuscript containing the shaving man, which is the subject of our study, is registered in the Istanbul Metropolitan Municipality Atatürk Library with the catalog number OE_Yz_1056 297.7 BEK 1. The manuscript written in Nasih script is a Bektashi ritual. The section titled “This is the Erkân-ı Tıraş from Shah Abdal Musa Sultan Efendi” is a very short text. Although there is no record of who wrote the manuscript and on what date, it is possible to put forward some opinions based on the information contained in it. In the study, brief information about Abdal Musa’s life was given and an evaluation was made about the physical characteristics and content of the manuscript. The genealogy information given by el-Hâc Hasan, who we think is the author of the manuscript, also contains clues that will contribute to illuminating the period of Şahkulu Sultan Lodge in the early 19th century. Then, the implementation of the shaving ritual was discussed in accordance with the order conveyed in the manuscript, and the text was translated and evaluated.