Salar Baba tarihi (transkripsiyon-aktarma-fiil indeksi)

Abstract

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Türk lehçelerine yönelik araştırmalar büyük bir hız kazanmıştır. Türkiye'de yapılan çalışmalar neticesinde, Türkiye Türkçesi ile diğer Türk lehçeleri değişik açılardan karşılaştırılmış ve bu lehçelerle yazılmış edebî eserler üzerinde çeşitli incelemeler yapılmıştır. Oğuz grubu Türk yazı dilleri arasında bulunan Türkmen Türkçesi aynı gruptaki Türkiye Türkçesi 'ne en yakın lehçelerden birisidir. Biz de bu çalışmada Türkmen Türkçesi' nin XVI. yy. dil özelliklerini yansıtması bakımından Salar Baba Gulalıoğlu'nun "Salar Baba Tarihi" adlı çok ciltli eserinin birinci cildini inceledik. Bu eser Reşidüddin'in Cami 'üt-Tevârih' inin Farsça'dan Türkçe'ye tercüme edilmiş şeklidir. Çalışmamız, "Giriş" ve "Sonuç" bölümleri dışında üç bölümden oluşmaktadır. "Giriş" bölümünde, üç alt başlık bulunmaktadır. Bu alt başlıklarda "Türkmenler", "Türkmen Türkçesi" ve "Salar Baba ve Tarihi" hakkında bilgi verilmiştir. Birinci ve ikinci bölüm "Metin ve Aktarma" başlığının altındadır. Birinci bölümde "Metnin Türkmen Türkçesi (Transkripsiyon)" bulunmaktadır. Metinde aslî uzunluklar gösterilmemiştir. İkinci bölümde ise "Metnin Türkiye Türkçesi (Aktarma)" yer almaktadır. Aktarmada birebir aktarma yerine mananın doğruluğu dikkate alındığından daha serbest davranılmıştır. Transkripsiyon ve aktarma bölümlerinde metnin orijinaline mümkün olduğu kadar sadık kalınmıştır. Üçüncü bölümde karşılaştırmalı lehçe çalışmalarında faydalı olacağı düşüncesiyle gramatikal "Fiil îndeksi"ne yer verilmiştir. Bu indeksin ardından da "Sonuç" ve "Kaynakça" gelmektedir.

After the collapse of Soviet Union studies on Turkic dialects have gained popularity among scholars. Turkologs in Turkey have put forward studies in a comparative manner on Turkic dialects and studied on various works written in these dialects. Turkmen Turkish which belongs to Oghuz group is one of the closest dialects to Turkey Turkish. In our study we have worked on one volume of the voluminous work of Salar Baba Gulalıoğlu "Salar Baba Tarihi" which reflects characteristics of XVI century Turkmen Turkish. This work is a translation of Cami'üt-Tevârih by Reşidüddin from Persian into Turkmen Turkish. In addition to introduction and conclusion sections, our work consists of three more chapters. The introduction chapter consists of three sub sections; these are "Turkmens", "Turkmen Turkish" and "Salar Baba and his work." The first and the second chapters are under the title "Text and Expression". The first chapter has the title "Original text in Turkmen Turkish." In the text we did not indicate primary long vowels. The second chapter has the title "Expression of the text in Turkey Turkish." In the expression of the text in Turkey Turkish we did not try to give word by word translations but the intended meaning in the context. In the transcription and expression we did not make any changes regarding the originality of the text. In the third chapter with the purpose of helping comparative dialect studies, we presented a grammatical verb index. "Conclusion" and "Bibliography" sections follow the index.