2008 finansal krizinde para politikası uygulamaları: Türkiye örneği

Abstract

2008 Finansal Krizi, küresel boyutta etkileri nedeniyle şimdiye kadar karşılaşılmış en büyük ekonomik krizlerin başında gelmektedir. Amerikan mortgage piyasasında yaşanan aksaklıklar sonucu ortaya çıkan 2008 Finansal Krizi, patlak verdiği 2008 yılı Eylül ayından sonra, kısa sürede bütün küresel finans piyasalarını etkilemiş, sonrasında ise reel piyasalarda büyük bir tahribata yol açmıştır. Finansal krizin bu kadar hızlı yayılması, özellikle 1990'lı yıllardan itibaren, ulusal piyasaların küresel piyasalarla olan ilişkilerinde gitgide birbirine daha bağımlı hale gelmesinden kaynaklanmaktadır. Tezin inceleme konusunu oluşturan Türkiye ekonomisi, finansal krizden 3 temel kanaldan etkilenmiştir. Bunlar; yabancı sermaye girişlerinde yaşanan hızlı düşüşler, dış ticaret ve güven bunalımıdır. Ekonomiyi yönetenler, temelde iki yönlü politika kullanmaktadır. 2008 Finansal Krizinde, bu politikalardan maliye politikası daha fazla gündemde kalmasına rağmen, para politikasının da krizin etkilerini hafifletmede rol üstlendiğini düşünülmektedir. Özellikle gelişmiş ülkelerde uygulanan, doğrudan likidite genişlemesi şeklindeki politikalar, bu ülkelerin finansal piyasalarının düzelmesinde büyük rol oynamıştır. Gelişmekte olan ülkeler ise, temel hedef olan fiyat istikrarından sapmamak koşuluyla, diğer ekonomik göstergeleri desteklemek için çeşitli para politikaları uygulamıştır. Türkiye'de uygulanan para politikası, 2008 Eylül ve 2010 yılları arasında, finansal krizle birlikte düşüş gösteren ekonomik aktivitelerde canlılık yaratmayı hedeflemiştir. Bu tarihten sonra ise gelişmiş ülkelerdeki likidite genişlemesiyle birlikte artış gösteren yabancı sermaye girişinin finansal istikrar üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlamak ve aşırı ısınan ekonomide, fiyat istikrarına dair gerekli önlemleri almak şeklinde uygulanmıştır. Bu süreçte, 2001 krizinden sonra gerçekleştirilen bankacılık reformları ve bütçe disiplinini sağlamaya yönelik uygulamalar, TCMB'nin finansal kriz karşısında uyguladığı politikalarda esneklik sağlamıştır. Finansal krizin etkilerinin azaldığı, 2010 yılından itibaren Merkez Bankacılığı uygulamalarındaki en önemli değişim, fiyat istikrarının yanında artık finansal istikrara dair hedeflemelerin de yapılmasıdır.

2008 Financial Crisis is one of the most greatest economic depressions that the world has encountered yet due to it's global effects. The deficiencies in American mortgage sector caused the crisis and effected the whole global financial markets in a short period of time and afterwards it caused to a great damage in real markets since September 2008. The reason that led to spread The Crises so fast is the the dependence of national markets to global ones since 1990s. Turkish economy, which constitutes our research topic was affected from the crisis by three main mechanisms which are; a rapid decrease in foreign direct investments, deteroeting foreign trade and emergence of confidence crisis. Usually, Economic policy makers uses dual policies. Although fiscal policy, was more on the agenda in 2008 crisis, we believe that monetary policy played a role in alleviating the effects of the crisis. Monetary policies carried out such as direct liquidity expansion especially in developed countries played a significant role in restoring financial markets in developed countries. In a similiar vein, developing countries used various policies to stabilize main economic indicators on by focusing not to diverge from the main target of price stability. Monetary policy in Turkey was carried out with the goal of reviving real sector that badly effected by 2008 Financial Crises between September 2008 and 2010. After 2010, it was executed to achieve two goals. First one is to restrain foreign direct investments due to increasing risk that accompained by the liquidity expansion in developed countries. Second one is to protect price stability in an over heated economy. In this period, the policies as to maintaining budgetary discipline and the banking reforms those implemented after 2001 crisis, provided a flexibility to Central Bank Of The Republic Of Turkey's policies against the crisis. After the year 2010, in which the effects of the financial crisis had declined, the most imported change in Central Bank policies has been targeting financial stability together with price stability.