Türkiye'de faaliyet gösteren doğu kökenli yabancı firmalar üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışma temel olarak Türkiye'deki Doğu kökenli yabancı firmaların faaliyetlerini incelemeyi amaçlamıştır. Türkiye'de yabancı firmalar arasındaki Batı kökenli yabancı firmalar Doğu kökenli yabancı firmalara göre oldukça fazladır. Türkiye'deki Batı kökenli yabancı firmalar üzerine literatürde birçok araştırma yer almakta, ancak, Türkiye'ye Doğu kökenli yabancı firmalar tarafından yapılan yatırımlar hakkında ise kısıtlı sayıda araştırma bulunmaktadır. Çalışmanın kavramsal bölümünde doğrudan yabancı yatırımlar üzerinde durulmaktadır. Bu bölümde öncelikle yabancı yatırım ve doğrudan yabancı yatırım kavramlarının ne anlama geldiği tanımlanmakta, doğrudan yabancı yatırımların önemi ve türleri açıklanmakta ve doğrudan yabancı yatırımları etkileyen faktörler belirtilmektedir. Daha sonra, dünyada ve Türkiye'de doğrudan yabancı yatırımların gelişim süreci, Türkiye'deki yabancı sermaye kanunu ve Türkiye'nin yabancı yatırımları çekme potansiyeli değerlendirilmektedir. Son olarak, doğrudan yabancı yatırımlar ile ilgili yaklaşımlar açıklanmakta ve literatürde daha önce yapılan ilgili araştırmalar incelenmektedir. Ayrıca dünyada ve Türkiye'de doğrudan yabancı yatırımların gelişim süreci değerlendirilirken son dönemdeki global krizin doğrudan yabancı yatırımlar üzerindeki etkileri de ortaya konulmaktadır. Çalışmanın ampirik bölümünde Türkiye'deki Doğu kökenli doğrudan yabancı yatırım yapan firmalar üzerinde yürütülen araştırma sunulmaktadır. Bu araştırma ile Türkiye'deki Doğu kökenli doğrudan yabancı yatırım yapan firmaların OLI teoremi çerçevesinde mülkiyet özellikli avantajları, yerleşme özellikli avantajları, içselleştirme özellikli avantajları ve performansları istatistiksel analizler yardımıyla incelenmektedir. Son bölümde ise çalışmanın temel amacı doğrultusunda yürütülen ampirik araştırmadan elde edilen bulgular değerlendirilmekte ve OLI bileşenlerinin Doğu kökenli firmaların performansını etkileyici rol oynadığı sonucu vurgulanmaktadır.

This research mainly aimed to analyse the activities of Eastern-based foreign firms in Turkey. In Turkey, among foreign firms, Western-based foreign firms are much more than Eastern-based foreign firms. There are many researches found in the literature about Western-based foreign firms in Turkey, but, there is a limited research on the investments made in Turkey by Eastern-based foreign firms. In the literature review part, the study focused on foreign direct investments. In this part, firstly, meaning of foreign investment and foreign direct investment concepts are described, the importance and types of foreign direct investments are explained and the factors affecting foreign direct investments are stated. Then, development process of foreign direct investments in the world and Turkey, Turkey's foreign direct investment law and Turkey's potential for attracting foreign direct investments are evaluated. Finally, theories related with foreign direct investments are explained and former researches in the literature are examined. Also, while evaluating the development process of foreign direct investments in the world and Turkey, the recent effects of last global crises on foreign direct investments are revealed. In the empirical part, the research conducted with Eastern-based foreign firms in Turkey is presented. With this research, ownership advantages, location advantages and internalization advantages of Eastern-based foreign direct investment firms in the context of OLI theorem and their performance are analysed by the help of statistical analyses. In the last part, the findings of the empirical research which is conducted for the main purpose of the study are evaluated and the result that OLI components play an effective role on the performance of Eastern-based firms is verified.