Kosova'daki öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik bilgi, inanç, tutum ve özyeterliklerinin sınıf içi uygulamalarıyla ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik bilgi, inanç, tutum ve özyeterliklerinin, sınıf içi uygulamalarıyla ilişkilerini incelemektir. İlişkisel tarama ve nedensel karşılaştırma desenine göre tasarlanan bu araştırmanın örneklemini 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Prizren, Priştine, Mamuşa, Reçane ve Restelitsa il ve ilçelerinde görev yapan 975 Türk, Arnavut ve Boşnak öğretmenleri oluşturmaktadır. Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim uygulamalarına yönelik bilgilerini ölçmek için "Bilgi Düzeyi Ölçeği (BDÖ)", Kültürel farklılıkların öğretimine İlişkin kavramsal bilgi düzeylerini ölçmek için "Kavramsal Bilgi Ölçeği (KBÖ)", çokkültürlü eğitimine yönelik öğretmen tutumlarını ölçmek için "Tutum Ölçeği", çokkültürlü eğitimin gerekliliğine ilişkin inançları ölçmek için "İnanç Ölçeği", öğretmenlerin çokkültürlü eğitim uygulamalarına yönelik özyeterliklerini belirlemek için "Özyeterlik Ölçeği" ve çokkültürlü eğitime yönelik sınıf içi uygulamaları ölçmek için "Sınıf İçi Uygulamalar Ölçeği (SİUÖ)" bu araştırma kapsamında geliştirilmiştir. Ölçekler öncelikle Türkçe hazırlanmış, daha sonra Boşnakça ve Arnavutçaya çevrilerek eşdeğerlikleri sağlandıktan sonra, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ile güvenirlik analizleri için 490 öğretmeni kapsayan pilot uygulama yapılmıştır. Asıl uygulamadan elde edilen verilerin analizinde Bağımsız Gruplar t Testi, Tekyönlü Varyans Analizi (ANOVA), Kruskal Wallis H testi, Mann Whitney U Analizi, Pearson Momentler Korelasyonu ve Yol Analizi kullanılmıştır. Karşılaştırma testleri için Tukey analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin kültürel farklılıkların öğretimine yönelik kavramsal bilgileri, çokkültürlü eğitime yönelik uygulama bilgileri, tutumları, inançları, özyeterlik algıları ve çokkültürlü eğitime yönelik sınıf içi uygulama düzeylerinin yüksek olduğu, fakat cinsiyet ve mesleki kıdem açısından farklılık göstermediği belirlenmiştir. Anadili değişkeninin sınıf içi uygulama dışında diğer değişkenler üzerinde etkisi görülmektedir. Öğretmenlerin görev yaptıkları öğretim kademeleri, çokkültürlü eğitimin gerekliliğine ilişkin inanç dışındaki değişkenler üzerinde temel eğitim kademesi lehine anlamlı etkiye sahiptir. Branş değişkeni ise kavramsal bilgi dışındaki değişkenler üzerinde anlamlı etkiye sahiptir. Farklılıklar Okulöncesi ve Sınıf öğretmenleri lehinedir. Korelasyon analizi sonuçları, tüm değişkenler arasında pozitif orta düzeyde anlamlı ilişki olduğunu göstermiştir. Tüm değişkenlerin sınıf içi öğretim uygulamaları üzerinde anlamlı etkiye sahip olduğu, en önemli değişkenin özyeterlik algısı, en düşük etkinin ise tutum olduğu belirlenmiştir. Özyeterlik algısı üzerinde en önemli etken ise inanç ve bilgidir. Çokkültürlü eğitime yönelik tutumun önemli yordayıcısının da inanç olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçları sınıf içinde çokkültürlü eğitime yönelik yapılacak etkinliklerde öğretmen bilgilerinin, inançlarının, özyeterlik ve tutum düzeyleri üzerinde etkili olduğunu gösterdiğinden dolayı, bunun artırılmasının çokkültürlü eğitim açısından yararlı olacağı söylenebilir.

This study aims to analyze the relationships between knowledge, beliefs, attitude and self-efficiency of teachers toward multicultural education and its practice in classroom. This research, designed based on correlated survey method and causal-comparative model, is comprised of 975 Turkish, Albanian and Bosnian teachers teaching in municipalities and towns of Prizren, Prishtina, Mamusa and Restelica during 2014-2015 academic year. Within the scope of this research the following measurements were developed: "Knowledge Level Scale (KLS)" to measure knowledge of teachers in multicultural education practice, "Conceptual Knowledge Level Scale (CKS)" to measure conceptual knowledge level related to cultural diversity education, "Attitude Scale" to measure attitudes of teachers in multicultural education, "Belief Scale" to measure beliefs related to requirements of multicultural education, "Self-efficiency Scale" to determine self-efficiency of teachers in multicultural education practices and "Classroom Practices Scale (CPS)" to measure multicultural education classroom practices. Surveys were first constructed in Turkish and then translated into Bosnian and Albanian and after equivalency was ensured, a pilot test comprising of 490 teachers was administered for reliability, explanatory and confirmatory factor analysis. Data acquired from this original administration were analyzed using Independent Samples t Test, One-way Analysis of Variance (ANOVA), Kruskal-Wallis H test, Mann Whitney U Analysis, Pearson Moment Correlationand Path Analysis. Tukey test was used for comparison tests. Research results related to teachers' conceptual knowledge towards cultural diversity education, knowledge in multicultural education practice, attitudes, beliefs, self-efficiency perceptions and practice levels of multicultural education have shown that classroom practice level is considerably high. Research results showed no differences in terms of gender and years of experience. Native language variable has significant influence over other variables with the exception of classroom practice. Teaching practice level of teachers within multicultural education requirements, with the exception of belief, has significant influence over other variables in favor of basic education level. The branches of teachers has a significant influence over other variables (e.g., attitude, belief, self-efficiencey) except the variable of conceptual knowledge. Differences are in favor of preschool and primary school teachers. Results of correlation analysis within all variables showed positive significant relationship. All variables have significant influence over classroom practice applications; self-efficiency perception was determined as the most important variable, while attitude as the lowest factor. Belief and knowledge are the most important factors in self-efficiency perception. Belief was determined as an important predictor in multicultural education attitude. Research results related to future activities in multicultural education classroom practices show that teacher knowledge, beliefs, self-efficiency, and attitude levels are effective and useful in terms of multicultural education and need to be developed further.