Üçüz açıklar hipotezi (Türkiye örneği)

Abstract

1980'li yılların başından itibaren başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmak üzere gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bütçe açıklarının önemli büyüklüklere ulaşması ve cari işlemler dengesinde meydana gelen yüksek açıkların bu durumu takip etmesi sonucunda, bütçe açıkları ile cari açıklar arasında bir ilişki olduğunu ileri süren ikiz açıklar hipotezi ortaya çıkmıştır. İkiz açıklar hipotezinden hareketle, son zamanlarda ekonomistler tarafından ikiz açıkların ortaya çıkışını tasarruf açıklarına bağlayan bir görüş ortaya çıkmıştır. Literatürde "üçüz açık hipotezi" olarak adlandırılan bu görüş, bahsi geçen üç açığın birbirleriyle ilintili olduğunu ve bunlardan herhangi birisinde meydana gelen bir değişmenin diğerlerini de etkileyeceğini savunmaktadır. Bu çalışmada, üçüz açıkları oluşturan öğeler teorik olarak incelendikten sonra Türkiye'de bütçe dengesi, cari işlemler dengesi ve özel tasarruf yatırım dengesi arasındaki ilişki, 1980-2013 dönemi için ekonometrik yöntemler kullanılarak araştırılmıştır. Elde edilen ampirik sonuçlara göre, uzun dönemde hem bütçe açıklarından hem de özel tasarrruf-yatırım açığından cari işlemler açığına doğru tek yönlü bir nedensellik gözlemlenmiştir.

In the beginning of 1980's, the twin deficit hypothesis, which defends there is a relationship between budget deficits and current account deficits, appears after budget deficit reaches in huge amounts and current account balance follows it with large deficits, too in both developed and developing countries including USA. Lately, following the twin deficit hypothesis, economists come up wih a new idea which links the twin deficit to the trade deficit. This argument, known as "triple deficit hypothesis" in literature contends that there is a link between these three deficits and any change in one of them affects the others. This study was to investigate the relationship among budget balance, current account balance and private saving-investment balance of Turkey in the period of 1980– 2013 were analysed through econometrical methods after examining triple deficit theoretically. The results of the analysis showed that there is a one-way causality from both budget deficit and trade deficits to current account deficit.