Öğrencilerin biyoloji derslerinde zor olarak algıladıkları konuların tespiti ve boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması

Abstract

Bu çalışmada i) ülkemizdeki lise Biyoloji programında öğrencilerin zor olarak algıladıkları konuların tespiti yapılmış, ii) öğrenciler tarafından zor olarak algılanan konulardan biri olan "Boşaltım Sistemleri" ünitesi seçilerek, kavram haritaları, kelime ilişkilendirme testleri, yapılandırılmış grid ve V- diyagramları ile öğrencilerin "Boşaltım Sistemleri" konusundaki bilişsel yapıları ortaya konmuş ve iii) motivasyon stillerinin ve biyoloji dersine karşı tutumlarının bilişsel yapıya etkisi incelenmiştir. Üniversite düzeyindeki örneklemi; 2002-2003 eğitim-öğretim yılında Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesini ve Fen Edebiyat Fakültesini sayısal ve eşit ağırlık puanlarına göre kazanarak kayıt yaptırmış 832 üniversite 1. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Bu gruptaki öğrencilere Biyoloji konu zorluk indeksi uygulanmıştır. Ayrıca "Boşaltım Sistemleri" ünitesini zor olarak algılayan farklı bölümlerdeki 20 öğrenci ile ikili görüşmeler yapılarak neden bu konuyu zor olarak algıladıkları belirlenmiştir. Ortaöğretim düzeyinde ilk örneklemi; Balıkesir ili Merkez ilçesi, Müfredat Laboratuar Okulları kapsamındaki bir lisede 2003-2004 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 11. sınıflardan 110 öğrenci, ikinci örneklemi, 10. sınıflardan 80 öğrenci oluşturmaktadır. Bu iki gruptan, ilk gruba "Boşaltım Sistemleri" ile ilgili hazırlanan test uygulanmış, sonuçları SPSS'de değerlendirilerek, "Boşaltım Sistemleri Başarı Testi" (BSBT) geliştirilmiştir. kinci gruptaki öğrencilerin 40'ı deney grubunda, 40'ı ise kontrol grubunda yer almaktadır. Deney grubunda "Boşaltım Sistemleri" ünitesinin işlenmesinde kavram haritaları (KH) ve V- diyagramları (V-d) kullanılırken, kontrol grubunda düz anlatım tekniği (DAT) kullanılmıştır. Her iki gruba öğretim öncesi ve sonrasında K T, BSBT, Biyoloji tutum ölçeği ve ayrıca öğretim sonrasında motivasyon stili testi uygulanmıştır. Deney grubundaki öğrencilerin yeni tekniklere ilişkin görüşleri alınmıştır. Her iki grup için ön ve son testlerden elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Çalışma sonuçları i) öğrencilerin zor olarak algıladıkları konuların başında genetik konularının geldiği, ii) Kavram haritaları ve V-diyagramları uygulanan deney grubundaki öğrencilerin DAT kullanılan kontrol grubundaki öğrencilere göre daha başarılı olduklarını ve iii) öğretim sonrasında kontrol grubunda görülen yanlış anlama ve bilgi eksikliklerinin deney grubunda olmadığını göstermiştir. Ayrıca kavram haritaları sayesinde deney grubundaki öğrencilerin konu ile ilgili bilişsel yapısında anlamlı değişimler olduğu tespit edilmiştir. Tüm bu sonuçlara ilaveten, öğrencilerin biyoloji dersine karşı tutumları ve motivasyon stilleri arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmüştür.

In this study, i) the topics that were perceived as difficult by students in the high school biology program were determined, ii) excretion system, one of the topics that students perceived as difficult, was selected and the students' cognitive structures in this topic were put forth for consideration by concept maps, word association tests, structural communication grids, Vee-diagrams and, iii) the effect of their motivational styles as well as their attitudes towards biology lessons on their cognitive structure were examined. The sample of the study at university level was 832 first class students from Balikesir University Necatibey Education Faculty and Science and Arts Faculty who enrolled in 2002-2003 academic year. After biology topics difficulty index was carried out to this group, interviews were carried out to 20 students who expressed excretion system unit as difficult and why they perceive this topic as difficult was determined. 110 students from 11th grade students from in a high school in Balikesir, in 2003-2004 education year formed the first sample in high school level and the second sample was 80 students from 10th grade students. A test related to excretion system was carried out to the first sample. Data were analized by SPSS and an "excretion system achievement test" (ESAT) was developed. The second sample was divided into two groups as control (40 students) and experimental (40 students). While concept maps and Vee-diagrams were applied to the experimental group in teaching of excretion system unit, only lecture method was used in the control group. Word association tests, ESAT, biology attitude scale were performed to both groups before and after teaching. Besides, motivation style test was performed after teaching. Experimental group students' opinions related to the new techniques were asked. Results from pre- and post- tests were compared for both groups. The results of the study showed that, i) the biology topics that were perceived as difficult by the students were mostly related to genetics ii) the students in the experimental group who were taught by using concept maps and V-diagrams were more successful than the students in the control group who were taught by lecture method, iii) the misconceptions and incomplete knowledge that were determined in the control group students were not determined in the experimental group students. In addition, by using concept map, meaningful changes in the cognitive structure of the experimental group students were detected. In addition to all these results it was also found that there was no relationship between students' motivational styles and their attitudes towards biology.