Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk tarih paradigması ve Nurettin Topçu

Abstract

Antikçağ düşünürleri, felsefe ile tarih kavramlarını birbirine karşıt olarak düşünmüş ve "tarih felsefesi" fikrini baştan reddetmişlerdir. Onlara göre tarih, sürekli değişenin ve rastlantının hüküm sürdüğü bir alan olduğundan, onu, değişmez olan hakikat (logos) ile asla yan yana getirmemişlerdir. Aziz Augustinus zamanı, düz bir çizgi olarak, "İlk Günah'tan Büyük Kurtuluş'a kadar geçen süre" şeklinde tarif etmiş ve yeryüzünde meydana gelen her olayı Tanrı'nın bir planı şeklinde düşünmüştür. Bütün Batı felsefesini tesiri altına alan bu görüş, on dokuzuncu yüzyılda inşa edilen bilimsel tarihin temellerini oluşurmuş ve Antik Yunanlıların döngüsel tarih anlayışından köklü bir kopuş yaşanmıştır. "Çizgisel" olarak ifade edilebilecek bu anlayış, Osmanlı ve Türkiye'deki modern tarihçiliğin anahtar kavramlarından birini teşkil etmiştir. Cumhuriyet ideolojisine sert eleştiriler yönelten ve "modernite muhalifi" olarak adlandırılan Nurettin Topçu da, esas itibariyle ilerlemeci kurguya göre geçmişe yönelmiştir.

Philosophers of Antiquity had seen a contradiction between history and philosophy and rejected the idea of "philosophy of history" in the first place. According to them, since history is the field of continual change and coincidence, it cannot be juxtapose with unchangeable reality. St Augustine defines "time" as a straight line from "the first sin to great salvation" and describes the all incidences in the world as the plans of the God. This idea influenced the Western philosophy very much and became the basis of scientific history built in the nineteenth century, which caused a break away from the understanding of the cyclic history of Ancient Greek. This "linear" thinking of time constituted the key concepts of modern history in the Ottoman Empire and Turkey. Although Nurettin Topçu puts radical criticism against republican regime and is named as "opponent of modernity" he also became the student of progressive understanding of history.