Yılanlı Dağ ve Boztepe (Kepsut / Balıkesir)'de yanmış ve yanmamış orman sahalarındaki yangına dirençli alanlar (YARDOP) üzerinde araştırmalar

Abstract

Son yıllarda ülkemizde orman yangınlarını azaltmak ve yangının yayılmasını önlemek amacıyla YARDOP (Yangına Dirençli Orman Projeleri) çalışmaları yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada Kepsut ilçesinde yer alan Yılanlı Dağ ve Boztepe ormanlık alanlarında, orman yangınlarını azaltmak ve yangının yayılmasını önlemek amacıyla yangına dirençli bitkilerden deneme alanları oluşturulmuştur. Ayrıca bu türlerin deneme sahalarına yakın köylerdeki insanlara da gelir kaynağı oluşturması ve arıcılık sektörüne katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla; öncelikle YARDOP sahalarının toprak analizleri, iklim analizi ve su bilançosu belirlenmiştir. Toprak analizlerinde fiziksel (tekstür, pH, kireç (CaCO3), toplam tuz) ve kimyasal (N, P, K, organik madde) analizler standart yöntemlere göre bakılmıştır. Bölgenin iklim tipi ve su bilançosu Thornthwaite ve Erinç yöntemleri kullanılarak tespit edilmiştir. ArcGIS 10 programı ile deneme alanlarının bakı, eğim ve yükselti haritaları oluşturulmuştur. Toprak ve iklim analizleri sonucuna göre sahaya dikilecek bitki türleri belirlenmiştir. Ayrıca deneme alanlarına dikilecek bitkilerin morfolojik özellikleri, etnobotanik kullanımları ve yangına direnç gösterme özellikleri araştırılmıştır. Araştırma süresince yangına direnç gösterdiği tespit edilen ve bölgede doğal yayılışı bulunan 11 familyaya ait 21 tür, deneme alanlarına dikilmiş ve türlerin periyodik bakımları gerçekleştirilmiştir. Alana dikilen ağaçsı türlerden; Cupressus sempervirens, Amygdalus communis, Morus alba ve Ficus carica; çalımsı türlerden ise Rosmarinus officinalis ve Nerium oleander' in, alana iyi uyum sağladıkları görülmüştür. Otsu (Salvia virgata) ve yarı çalımsı (Origanum onites) türler ile çalımsı türlerden Pyracantha coccinea ve Erica arborea' nın alana iyi uyum sağlamadığı ve zayıf gelişim gösterdiği görülmüştür. Sonuç olarak yangına direnç gösteren bitki türlerinden YARDOP alanları oluşturulurken seçilecek türlerin; İklim tipi olarak kurak ya da yarı nemli, denizel şartlara yakın bölgelere adapte olabilen türler ile bu türlerden toprak yapısı olarak, tuzsuz, organik madde bakımından fakir ve hafif asit yada nötr topraklara uyum sağlayan bitki türlerinin tercih edilmesi daha uzun süreli YARDOP alanlarının oluşmasına olanak sağlayacağı görülmüştür. Bu çalışmada, deneme alanlarının oluşturulması ile, birinci derecede yer alan Kepsut ormanlarında meydana gelebilecek yangınların tehlike boyutlarını azaltabilecek ve yangına hassas ormanların yangına daha dirençli hale getirilmesi sağlayabilecek denemeler ve sonuçlar verilmiştir. Aynı zamanda dikilen türlerin uzun yıllar bölge halkına ekonomik yönden destek olması sağlanmış olacaktır.

In recent years, YARDOP (Fire Resistant Forest Projects) studies have been started to reduce forest fires and prevent the spread of fire in our country. In this study, experimental areas were formed with fire resistant plants in Yılanlı Dağ and Boztepe forest areas in Kepsut district to reduce forest fires and to prevent the spread of fires. The morphological properties of plants ethno botanic usage and their ability to resist fires were studied. Also, the goal was to make a source of income for the residents in nearby villages and to contribute beekeeping. For this purpose; Soil analysis, climate analysis and water balance of YARDOP areas were determined. In the soil analyzes, physical (texturing, pH, lime (CaCO3), total salt) and chemical (N, P, K, organic matter) analyzes were carried out according to standard methods. Climate type and water balance of the region were determined using Thornthwaite and Erinç methods. With ArcGIS 10 program, the views, slope and elevation maps of test sites were created. According to the result of soil and climate analysis, plant species to be planted in the area were determined. Also; plants planted in the trial areas were investigated the morphological characteristics, ethnobotanical uses and fire resistance. During the study, 21 taxa belonging to 11 families, which were found to be fire resistant and can be locally found, were planted in experimental areas and they were periodically checked. From the woody species planted in the field; Cupressus sempervirens, Amygdalus communis, Morus alba and Ficus carica; From the shrub species Rosmarinus officinalis and Nerium oleander were found to be well adapted to the field. It has been observed that the herbaceous (Salvia virgata) and subshrub (Origanum onites) species with shrubs species (Pyracantha coccinea and Erica arborea) did not fit well and showed poor development. As a result, among the fire resistant plant species, It has been seen that the species which can adapt to the regions near to the marine conditions as the climate type and the species which adapt to the regions close to the marine conditions and the plant species which are compatible with the soil structure as the soil structure and are poor in salt content and organic matter and slightly acidic and neutral soil have been found to be able to form longer YARDOP areas . In this study, by forming proving ground, in Kepsut forest which the most vulnerable to fires, the extent of fires will be reduced and fire delicate forests will be made more resistant. At the same time, the species planted there, will help local people financially and contribute finance of the country