Mevcut betonerme konut tipi binaların deprem performanslarının hızlı değerlendirme metotları ile incelenmesi ve P25 metodunun geliştirilmesi

Abstract

Ülkemizde mevcut binaların büyük bölümünün 2007 Türk Deprem Yönetmeliği koşullarını sağlamadığı bilinmektedir. Bu sebeple göçme riski bulunan yapıların önceden belirlenmesi için performanslarının bilinmesi gerekmektedir. Mevcut betonarme binaların performanslarının değerlendirilmesi nonlineer metotlar ile uzun ve zahmetli bir çalışma olmaktadır. Ülke ekonomisi göz önünde bulundurulduğunda maddi anlamda nonlineer analizlerin yapılması külfet getireceğinden, binaların hızlı, güvenilir ve ekonomik olacak yöntemlerle değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, mevcut betonarme binaların hızlı ve güvenilir şekilde nasıl değerlendirileceği hususunda çalışılmıştır. Çalışma kapsamında hızlı değerlendirme yöntemleri incelenmiştir. P25 Hızlı Değerlendirme Yöntemi ayrıntılı şekilde incelenmiş ve yöntemin geliştirilmesi konusunda yeni bir fikir ortaya atılmıştır. Sonuç puanının geliştirilmesi için ortaya atılan fikirde, göreli kat öteleme değerlerinin de sonuç puanına etkimesi amaçlanmıştır. Bunun sebebi ise; hızlı değerlendirme ile olsa bile yapı tasarımında göçmenin önlenmesi için deplasmanların sınırlandırılması gerekliliğinin göz ardı edilmeden değerlendirme yapılmasının daha güvenli sonuç vereceğinin düşünülmesidir. Ayrıca göreli kat ötelemesi değerlerinin hesaplanması için sistemin en az bir kez statik analizinin yapılarak, mühendisin yapı sistemine hâkimiyetinin artması ve sistem hakkında yeni veriler elde edilebilmesi imkânı doğacaktır. Düşünülen bu görüş, P25-V.ÖZKA ile ifade edilmiştir. P25-V.ÖZKA versiyonunda, tıpkı ‘Japon Sismik İndeks Yöntemi’nde bulunan ‘U’ Kullanım Katsayısı gibi, rölatif kat ötelemeleride P25 Yöntemi’ne etkitilerek sonuç puanına göre belirlenen gri (belirsiz) bölgeyi ortadan kaldırarak mühendisin kesin sonuç ortaya koyması sağlanmaya çalışılmıştır. Rölatif kat ötelemelerine bağlı olarak bulunan hasar sınırları ile ilişkilendirilerek ortaya atılan deplasman katsayıları ile çarpılarak P25-V.ÖZKA sonuç puanı hesaplanmıştır. Bu çalışma kapsamında; Balıkesir ilindeki 63 adet mevcut betonarme bina P25-V.ÖZKA versiyonu ile incelenmiştir. P25 Yöntemi ve P25-V.ÖZKA Yöntemi hesaplarında Microsoft Excel tabanlı hesap sayfaları kullanılmıştır. Ayrıca seçilen bina, hızlı değerlendirme yöntemlerinden olan Japon Sismik İndeks Yöntemi ve yeni çıkarılan kanunla yürürlüğe girmiş Riskli Bina Tespit Esasları yönetmeliği ile de çözümlenmiş ve hesap adımları detaylı bir şekilde gösterilmiştir. Yapılan hesaplamalarla yöntemler karşılaştırılmıştır.

It is known that most of the buildings in our country do not fulfill the requirements of 2007 Turkish Earthquake Regulations. For this reason, it is necessary to know their performance in order to determine the structures with risk of migration. Assessing the performance of existing reinforced concrete buildings is a long and laborious process with nonlinear methods. When considering the country's economy, it is necessary to evaluate buildings in a fast, reliable and economical way, since it will incur the cost of nonlinear analysis in material terms. In this study, it was tried to evaluate how existing concrete buildings can be evaluated quickly and reliably. Rapid evaluation methods have been examined in the study. The P25 Quick Assessment Method has been thoroughly examined and a new idea has been developed on the development of the method. It is aimed to effect the effect of the relative floor displacement values on the result score in the idea proposed for the improvement of the result score. The reason for this is; It is to be thought that it would be safer to make an evaluation without considering the necessity of quick evaluation and even limitation of displacements for the prevention of migration in building design. Furthermore, for the calculation of the relative floor displacement values, static analysis of the system will be done at least once, allowing the engineer to gain control over the building system and obtain new data about the system. This opinion is expressed in P25-V. In the P25-V.ÖZKA version, like the 'U' Utilization Coefficient in the 'Seismic Index Method' of Japan, the P25 method was applied to the relative floor displacements to remove the gray (ambiguous) region determined according to the result point. P25-V.ÖZKA result point was calculated by multiplying by the displacement coefficients introduced by associating with the damage limits found due to relativelay drifts. This scope of work; 63 existing reinforced concrete buildings in Balıkesir province were examined with P25-V.ÖZKA version. Microsoft Excel-based account pages are used in the P25 method and P25- V.RESOLUTION method. In addition, the selected building was also resolved through the Japanese Seismic Index Method, a rapid evaluation method, and the Risky Building Detection Principle, which was enacted by the newly enacted law, and the calculation steps are shown in detail. The calculations made and methods are compared.