Türkiye'de yetişen Stachys L. (Lamiaceae) cinsine ait Germanicae R. Bhattacharjee subseksiyonu taksonlarının morfolojik, anatomik ve ekolojik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'de yayılış gösteren Stachys L. cinsinin Eriostomum (Hoffmann. & Link) seksiyonu içerisinde bulunan Germanicae R. Bhattacharjee subseksiyonu türlerinin morfolojik, mikromorfolojik, anatomik ve ekolojik çalışmasını içermektedir. Stachys cinsinin Germanicae subseksiyonu Türkiye'de 13 takson ile temsil edilmektedir. Germanicae subseksiyonuna ait türler morfolojik, mikromorfolojik, anatomik ve ekolojik yönden incelenmiş, karşılaştırılmış ve birbirleriyle olan yakınlık dereceleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Morfolojik çalışmalarda, türlerin ayrıntılı tanımları verilip, bitkilerin genel görünüşleri, yaprak, brakte, çiçek, kaliks ve korollaları ilave edilmiştir. Subseksiyon ve taksonlarının tayin anahtarı verilmiştir. Gövde, kaliks, yaprak ve stomaların daha kapsamlı incelenmesi için SEM kullanılıp fotoğrafları çekilmiştir. Anatomik çalışmalarda türlerin gövde, yaprak ve petiyollerin iç yapısı aydınlatılmıştır. Gövde anatomisinde subseksiyon içinde 3 farklı tip kollenkima gözlenmiştir (Angular, laküner, annular). Petiyol anatomisinde yan kollardaki iletim demet sayısı taksonların ayırımında önemli bir karakterdir. Yaprak anatomisinde, Stachys carduchorum (R. Bhattacharjee) Rech. f. taksonunda ekvifasiyal tip mezofil gözlenirken, diğer taksonlarda bifasiyal tip mezofil görülmüştür. Ekolojik çalışmalarda ise, değişik lokalitelerden alınan toprak örneklerinin; pH'ına, tekstür yapısına, organik madde, EC (tuz), N, CaCO3, P, K, Zn, Fe, Cu, Mn değerlerine bakılmıştır. Taksonların çoğunluğu nötr, tuzsuz, tınlı, humuslu, azotça zengin, orta derece kireçli, ve iz elementlerce zengin toprakları tercih etmektedir.

In this study, morphological, micromorphological, anatomical, and ecological features of the genus Stachys L. from subsection Germanicae R. Bhattacharjee in sect. Eriostomum (Hoffmann. & Link) was investigated in Turkey. The subsection Germanicae is represented by 13 taxa in Turkey. In this study, morphological, micromorphological, anatomical, and ecological features of subsect. Germanicae, and their relationships of the following taxa have been investigated and compared. In morphological studies, detailed descriptions of each taxon were given and general appearance of the plants, leaf, bract, flower, corolla, and calyx morphologies were illustrated. An identification key to subsection and taxa were given. A scanning electron microscope (SEM) was also used for more thorough examination of the stems, calyx, leaf, and stomata. Their microphotographs were taken. Anatomy of the stems, leaves, and petioles of the study materials have been described and displayed. In stem anatomy, there have been observed 3 different types of collenchyma, i.e., annular, angular, and lacunar. The number of bundles in petiole wings is an important character for identification of taxa. While Stachys carduchorum (R. Bhattacharjee) Rech. f. is having isobilateral leaves, rest of the taxa have dorsiventral leaves. In ecological studies, pH, texture, organic matter, EC (Electrical conductivity - salt ratio), N, CaCO3, P, K, Zn, Fe, Cu, and Mn values of soil samples taken from various places were examined. Most of the taxa prefer neutral, non-saline, loamy, rich in nitrogen, medium in calcereous, and rich in trace elements soils.