Edremit Körfezinde arazi degradasyonu ve sürdürülebilir arazi planlaması

Abstract

Beşeri faaliyetlerin olumsuz etkisinin görüldüğü ortamlar ile ekosistem arasındaki mücadelenin mekân üzerinde yarattığı etkiler ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye hatta bir şehirden diğerine farklılık göstermektedir. Bu çalışma kapsamında Edremit Körfezi ve çevresinde arazi degradasyonu süreci ortaya konulması amaçlanmıştır. Ayrıca bu durumun çıktılarından yararlanılarak ortamın sürdürülebilirliğin sağlanması adına bir arazi kullanım planlaması oluşturulmuştur. Çalışmanın hedeflerine uygun olarak arazi degradasyonunun belirlenmesinde Çevresel Duyarlılık Alan İndeksinden (ÇDAİ) yararlanılmıştır. ÇDAİ hesaplanmasında araziden elde edilen örneklerden toprak verileri, uzun yıllık meteorolojik rasatlardan iklim verileri, güncel amenajman planlarından yararlanılarak vejetasyon verileri ve arazi kullanım durumu elde edilmiştir. Bu verilerin mekânsal enterpolasyonu IDW (Inverse Distance Weighting) metodu ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ova tabanı ve kıyılardaki arazi degradasyonu, çevresinde bulunan dağlık alanlara göre daha kritik seviyede olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışma alanında arazi degradasyonu sürecinde rol oynayan en etkili faktörlerin toprak kalitesinde ve arazi yönetimi kalitesindeki düşük değerler olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın devamı niteliğindeki arazi kullanım planlaması kısmında ÇDAİ çıktılardan yararlanılarak yerleşme, turizm ve tarım alanlarına yönelik uygun alan tespiti gerçekleştirilmiştir. Böylece sözü edilen planlamaların sürdürülebilir nitelikte olması aktif katılımcı yaklaşımlarla ve çevresel duyarlılığın gözetilmesiyle elde edilmiştir. Yerleşme, turizm ve tarım faaliyetlerine yönelik planlamalar dikkate alındığında tüm faaliyetlerin mekânsal olarak uygulama sınırlarına ulaştığı tespit edilmiştir. Özellikle Edremit Körfezi ve çevresinde beşeri faaliyetlerden kaynaklı olduğu belirlenen arazi degradasyonu sonucunda kıyılar ve ova tabanındaki arazilerin çevresel özelliklerini büyük ölçüde yitirdiği belirlenmiştir. Bu çalışmada çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması için yapılaşma ya da diğer beşeri faaliyetlerden çok fazla zarar görmeyen alanların korunması ve doğru fiziksel müdahalelerle iyileştirmelerin yapılması önerilmiştir.

The effects of the conflict between human activities and the ecosystem on space differ from country to country, region to region, and even from one city to another. In this study, it was aimed to introduce the effects of the process of land degradation in the Gulf of Edremit and its surroundings. In addition, a land-use planning has been established in order to ensure sustainability of the environment within the use of the outputs of this situation. The Environmentally Sensitive Area Index (ESAI) was used to determine land degradation in accordance with the objectives of the study. In the calculation of the ESAI, soil data were obtained from field works, climatic data were obtained from long-term meteorological observations, vegetation data and land use data were acquired by using current management plans. Spatial interpolation of these data was carried out by the IDW method. According to the results, it is determined that land degradation on the plain and the coastal areas were more critical than mountains. In addition, it has been determined that the most effective factors playing role in land degradation process in the study area are low soil quality and low land management quality. At the land use planning section, which can be considered as the continuation of the study, appropriate area for settlement, tourism and agricultural areas was determined by using the ESAI outputs. Thus, the sustainability of these plans is ensured through active participatory planning approaches and respecting environmental awareness. Considering the areas suitable for settlement, tourism and agricultural activities, it has been determined that all activities have reached the spatially applied limits. As a result, It has been determined that Edremit Gulf and its surroundings have largely lost the environmental characteristics on the coastal and plain level due to land degradation. In this study, it is recommended to protect the areas which are not damaged too much by construction or other human activities with the help of correct physical interventions and improvements.