Birinci Dünya Savaşı yıllarında Türk-Romen ilişkileri (1914-1918)

Abstract

Bu çalışma, Büyük Savaş süresince, 1914–1918 yılları arasındaki Türk-Romen İlişkilerini, siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel açılardan bir bütün olarak ele almayı ve irdelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, yerel ve yabancı kaynaklar ile süreli yayınlardan yararlanılmıştır. 1878 Berlin Antlaşmasından sonra, bağımsızlığını kazanan Romanya ile Osmanlı Devleti arasında 1916 yılına kadar otuz yılı aşkın bir süre düzgün ve sorunsuz diplomatik ilişkiler yaşanmıştır. Birinci Dünya Savaşı öncesi, özellikle 1914 yılı Osmanlı Devleti ve Romanya arasında sosyo-kültürel faaliyetlerin, resmi ve gayri resmi ikili temasların yoğun yaşandığı bir yıl olmuştur. Bu dönemde, Romen Üniversite Öğrencileri ile Osmanlı Darülfünun Öğrencileri’nin karşılıklı ziyaretleri gerçekleşmiş, Romanya devletini temsilen Romen Futbol Takımı İstanbul’a gelmiştir. Ayrıca, Romanya’dan aralarında başta Romen General Constantin Coanda olmak üzere, diğer başka misafirler de İstanbul’a gelip, çeşitli temaslarda bulunmuşlardır. Büyük Savaş arifesinde ittifak arayışları çerçevesinde, Türk Heyeti, Dâhiliye Nazırı Talat Bey Başkanlığında ilki 24 Mayıs 1914 ve diğeri 21 Ağustos 1914’te olmak üzere ikinci Romanya ziyaretini gerçekleştirmiştir. Bu ilişkiler, Osmanlı Devleti’nin Romanya’ya savaş ilan ettiği, Ağustos 1916’da sekteye uğramıştır. Savaşın patlak vermesinden yaklaşık iki yıl sonra, Osmanlı Devleti, Avrupa cephelerinde savaşan müttefikleri Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan’a destek vermek amacıyla, Polonya’da Galiçya Bölgesine, Makedonya Bölgesine ve Romanya’da Dobruca Bölgesi’ne asker göndermiştir. 1916 yılının Eylül ayından itibaren, Romanya’nın Dobruca bölgesindeki Tuna Boylarına 15. ve 25. Fırka ile 26. Fırkadan oluşan 6.Türk Kolordusu intikal ettirilmiş, Tuna nehri üzerinde sevk ve idare, Tuna Osmanlı Menzil Müfettişliğine verilmiştir. Bükreş’in İttifak Devletlerine ait karma güçlerince, 6 Aralık 1916 tarihinde işgal edilmesi üzerine, 9 Ocak 1917’de, Romanya’yı İşgal Kuvvetleri Komutanlığı şekliyle ifade edilebilecek olan Romanya İdare-i Askeriyesi (Romanya Osmanlı Askeri Valiliği) adında bir kuruluş hizmete girmiştir. Büyük Savaş süresince, Romanya ve Osmanlı Devleti’nin iki muhasım devlet haline gelmesi, her iki devletin, askeri, siyasi ve ekonomik ilişkilerini olumsuz bir şekilde etkilemiştir. Sonuç olarak, her iki devlet de topraklarında yaşayan muhasım tebaasına yönelik birtakım olumsuz karar ve uygulamalar da bulunmuştur.

The aim of this study was to examine the Turkish-Romanian relations between the years of 1914–1918 as a whole from political, military, economic and cultural aspects during the Great War. Local and foreign sources as well as archival documents and periodicals were used in this study. Romania, which gained her independence after the Berlin Treaty of 1878 and the Ottoman Empire experienced a smooth and trouble-free diplomatic relations for more than thirty years until the year 1916. Prior to the First World War, especially in 1914, was a year of socio-cultural activities between the Ottoman Empire and Romania, with formal and informal bilateral contacts. In this context, during this period, Romanian University students and Ottoman Darülfünun (University) students paid mutual visits. The Romanian football team came to Istanbul upon invitation at that time. In addition, other guests, including Romanian General Constantin Coanda, from Romania, came to Istanbul and made various contacts. On the eve of the Great War, within the framework of the search for an alliance, the Turkish delegation of the Ottoman State headed by Talat Bey, Minister of Internal Affairs, carried out its first visit to Romania on May 24, 1914 and the other one on August 21, 1914. The Turkish delegation made bilateral relations with the Romanian authorities in Bucharest. These relations came to a standstill in August 1916, when the Ottoman Empire declared war on Romania. About two years after the outbreak of the war, the Ottoman State sent troops to the Galicia region in Poland and the Macedonia as well as the Dobruja region in Romania to support her allies, Germany, Austria-Hungary and Bulgaria fighting on European fronts. From September 1916 onwards, the 6th Army Corps consisting of 5th division and 25th division and 26th division was transferred to the proximity of Danube River in the Dobruja Region of Romania. The referral and administration on the Danube River were assigned to the Tuna Ottoman Menzil (Range) Inspectorate. On the occasion of the occupation of Bucharest by the co- forces of the Allied Powers on 6 December 1916, an institution called the Ottoman Military Governorship of Romania came into service on January 9, 1917. During the Great War, the fact that Romania and the Ottoman State became two hostile states negatively affected their military, political and economic relations. As a result, both states made some negative decisions and practices for the subjects of the occupation in the territories.