Türkiye'de ilköğretim düzeyinde verilen sağlık eğitiminin etkinlik ve yeterliliğinin, transpozisyon didaktik süreci kapsamında irdelenmesi

Abstract

İlköğretim programlarındaki sağlık eğitimine genel olarak bakıldığında, farklı disiplinlere yerleştirilmiş bir ara disiplin olarak yer aldığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de ilköğretim düzeyinde var olan sağlık eğitiminin genel bir çerçevesini çizip, yeterliliğini ve etkinliğini irdelemektir. Sağlığı geliştirme yaklaşımı referans noktasıdır ve sekiz içerik alanı baz alınarak inceleme yapılmıştır. Transpozisyon Didaktik Teorisi çerçevesinde öncelikle ilköğretim düzeyindeki programlar, ders kitapları ve SBS soruları incelenmiştir. Teoriye göre yukarıdaki bilgileri transpozisyona uğratan öğretmene ait sağlık ve sağlık eğitimi tutum, bilgi ve görüşleri de hazırlanan ölçek ve anketlerle ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu ölçek ve anketler Balıkesir ili merkez ve merkeze bağlı köy okullarında görev yapmakta olan ve rastgele seçilen 86 Fen Teknoloji ve Sınıf öğretmeninden oluşan bir örneklem grubuna uygulanmıştır. Bu öğretmenlerin 5 ve 8. sınıf 1139 öğrencisinden oluşan bir örneklem grubuna da geliştirilen ölçek ve anketler uygulanmıştır. İlköğretim programları, ders kitapları ve SBS sorularının incelenmesi sonucu genel olarak, sağlık eğitimi bilgisinin belirlenen sekiz içerik alanında dengeli bir şekilde temsil edilmediği görülmüştür. Ancak Hayat Bilgisi programı ve kitabı bu içerik alanlarını daha dengeli, düzenli ve sıralı bir şekilde içermektedir. Genel olarak tutum ölçekleri ve nitel anketlerinden elde edilen bulgulara göre, öğrenci tutum ve görüşleri öğretmenlere göre daha günümüz yaklaşımlarına uygundur. Genel olarak ara disiplin ve ayrı bir disiplin olarak da sağlık eğitiminin düzenli, dengeli ve planlı bir şekilde eğitim ortamına dahil edilmesi gerekmektedir.

When the health education in primary school curriculum is examined in general, it can be observed that it is in the form of an intermediate discipline within various disciplines. The purpose of this study is to draw an outline of the current health education at a primary school level in Turkey and investigate its effectiveness and sufficiency. The health promotion approach is the reference point and the investigation was performed based on eight areas of content. Within the framework of the Transposition Didactic Theory, primarily primary school level curricula, textbooks, and SBS (Placement Exam) questions were investigated. According to the theory, the health and health education attitude, knowledge and views of the teacher causing the transposition of the information above have been attempted to be revealed with the prepared scale and questionnaires. These scales and questionnaires were applied to a sample group consisting of 86 Science Technology and Primary School Teachers working at schools in the central district of Balıkesir and villages affiliated to the central district. The scale and questionnaires were also applied to the sample group of 1139 students of these teachers in the 5th and 8th grades. As a result of the investigation of the primary school curricula, textbooks, and placement exam questions, in general it was observed that health education knowledge was not represented in a balanced manner in the eight determined areas of content. However, the Social Studies curriculum and textbook cover these content areas in a more balanced, orderly, and sequential manner. According to the findings obtained from the attitude scales and qualitative questionnaires, student attitudes and views are more compliant with approaches of today in comparison to those of teachers. As a result, it is recommended that health education is included in the education setting in an orderly, balanced, and planned manner as an intermediate discipline or separate discipline.